De afgelopen tijd heb ik, voor zover mogelijk, de Nederlandse berichten bijgehouden over het politieke conflict tussen Catalonië en spanje. Ik moet zeggen dat de berichtgeving feitelijk vaak wel klopt, maar te vaak ook niet. En, zacht gezegd, zijn de artikelen of de verslagen erg oppervlakkig en bepaald niet evenwichtig van aard.
Vind er een protestdemonstratie plaats met meer dan een miljoen (!) deelnemers waar absoluut niets van geweld gebeurd, geen ruit sneuveld, geen papiertje op straat wordt gegooid, dan publiceert het NRC, om maar een voorbeeld te noemen, een foto van een spaanse vlag die verbrand wordt. Terwijl dat het enige ‘geweldsmisdrijf’ was dat plaats vond: de verbranding van ééń enkele vlag door een groepje jongerenen, in een demonstratie van 1,5 miljoen deelnemers die niets anders dan feestelijk, geciviliseerd en vreedzaam verloopt. En zo jaar in, jaar uit, zes jaren lang wordt er gevraagd om een referendum te mogen houden over zelfbeschikking. Notabene een fundamenteel burgerrecht, vastgelegd in het verdrag van de mensenrechten van de UN en de Europese verdragen. Een recht waarvoor je op je knieën moet en alleen maar ‘NEE’ krijgt te horen van je eigen spaanse, corrupte, overheid, met goedvinden van een cynische Europese Commissie onder leiding van president Juncker en een Nederlandse Frans Timmermans. Maar goed, ik dwaal af.
Of er wordt door de Nederlandse media (nu.nl) de mening gevraagd van een zogenaamd ‘specialist’, een hoogleraar internationaal en Europees recht van een Nederlandse universiteit die zonder omwegen beweerd dat spanje lid is van de EU en daarom een democratische rechtsstaat is en dus men er van uit gaat dat deze functioneert zoals het behoord en zoals men in Nederland gewend is. Dergelijke oppervlakkige beschouwingen zonder enig kennis van zaken en zonder ook maar de minste moeite te nemen om zich in de materie te verdiepen, zijn bijzonder triest en de desinteresse is om moedeloos van te worden. Geachte professor Cedric Ryngaert, leest u de aanklacht van de spaans openbaar hoofdaanklager tegen de burgerleiders van de onafhankelijkheidsbeweging en tegen de ministers van de Catalaanse regering eens, die nu om politieke redenen zijn opgesloten in een gevangenis, beroofd van hun vrijheid omdat zij een politieke mening hebben die verschilt van de spaanse regering van Rajoy. En leest u de veroordeling van de rechter eens goed die deze tien mensen in verzekerde bewaring heeft gesteld. Volkomen onnodig en volkomen illegaal, want deze rechtbank is hiertoe niet eens bevoegd. Of heeft u wel eens gehoord over zelfbeschikkingsrecht? Blijkbaar niet, want in het artikel noemt u het wel een heel groot misdrijf dat Puigdemont de soevereiniteit van spanje heeft aangetast, waarvoor hij dan gestraft zou moeten worden.
Komt daar nog bij het taalgebruik. Men heeft het in hetzelfde artikel over ‘geradicaliseerde Catalanen’. Sinds wanneer zijn Catalanen geradicaliseerd en in welk opzicht? Omdat zij zichzelf willen besturen? Een recht dat notabene erkent wordt in het VN verdrag van de mensenrechten! Zelfbeschikkingsrecht heet dat. Is dat radicaal? Ja, de Catalanen zijn radicaal democratisch, radicaal geciviliseerd, radicaal vreedzaam en zij respecteren radicaal de fundamentele rechten van individuele personen en van volkeren. Daar kunnen velen nog een puntje aan zuigen. Ze zijn de laatste tijd alleen wat minder radicaal Europees. Maar dat heeft zo zijn oorzaken.
Of er is geen tijd om aandacht aan dit conflict te besteden. Er is geen interesse want het gaat ons Nederlanders niet aan. Totdat de rente van de spaanse schulden gaat stijgen. Totdat spanje haar schulden, die tot ruim boven de 100% van het BNP zijn, oftewel ruim meer dan 1000 miljard Euro, een rol gaat spelen. Dan komt de Euro in het nauw. En daarmee misschien de gehele Europese Unie. Misschien dat men in Nederland of in de andere EU lidstaten dan wel interesse zal hebben voor het zogenaamd ‘interne spaanse conflict’. Maar dan is het misschien te laat. Men was gewaarschuwd. Al lang tevoren, maar niemand wilde luisteren.
Het lijkt er sterk op dat het merendeel van de correspondenten en de geraadpleegde specialisten van de buitenlandse media zich voornamelijk van de spaanstalige media bedienen om de nieuwsfeiten te volgen, zoals van de vroeger gerespecteerde kranten El Mundo of La Vanguardia. Helaas is in spanje de overgrote meerderheid van de spaanse media bepaald niet onafhankelijk (meer) te noemen. Zij is voornamelijk een spreekbuis van de spaanse regering en wat een overgrote meerderheid in spanje buiten Catalonië wil horen. Oftewel alles wat tegen Catalonië of de Catalanen geschreven of gezegd wordt, wordt verkocht als verse vis. Was er voorheen nog enige voorkeur bij de kranten te zien voor een bepaalde politieke voorkeur, rechts of minder rechts (links kan het niet worden genoemd), PP of PSOE, deze politieke kleuring is de afgelopen tijd, en zeker met betrekking tot het Catalaanse conflict, geheel verdwenen. Er is al sinds lange tijd een ware propagandaoorlog gaande in de spaanse media. Feiten worden verdraaid, verzwegen (het gewelddadig politieoptreden op 1 Oktober is amper in de spaanse media te vinden en wordt gebagatelliseerd, net zoal de minister van BU, Dastis, in een live interview met de BBC probeerde de internationale media te manipuleren), worden verzonnen of er wordt ronduit gelogen. Dit is al jaren zo. En op gegeven moment gaan deze leugens en verdraaiingen een eigen leven leiden en creëert men zo een eigen realiteit, á la Goebbels.
Zo werd afgelopen week de Belgische advocaat van president Carles Puigdemont direct met de terroristische groepering ETA gebracht, omdat hij een lid daarvan in 2003 verdedigd heeft bij zijn uitlevering. En dus wordt de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging in verband gebracht met terrorisme. Heel geraffineerd, maar het functioneert wel. In spanje tenminste. Het kan nog erger. Afgelopen week verscheen een interview van de schoonouders van president Puigdemont in El Mundo. De vrouw van Puigdemont is Roemeense. De correspondent van El Mundo had daarom een gids in Roemenië om de schoonouders te bezoeken. Er werd echter niet open gedaan bij het huis van de schoonouders en er heeft geen interview plaatsgevonden. Tot verbazing van de Roemeense gids vond zij echter een interview met de schoonouders van Puigdemont afgedrukt in de krant El Mundo met haar naam als co-auteur. De bijgaande foto was van enkele jaren terug waar de kleuren van de kleding van de schoonouders waren ge-photoshopped.
Een probleem met de berichtgeving in de Nederlandse en andere internationale media is misschien terug te voeren op het feit van de beperkte kennis van de Catalaanse taal, of de totale afwezigheid daarvan, bij de buitenlandse correspondenten. De Catalaanse kranten worden niet of nauwelijks gelezen. Dit bleek bijvoorbeeld ook uit een interview met de correspondent van Financial Times in spanje. Deze zei dat hij de spaanse kranten leest en met zijn kennis van de franse taal de krantenkoppen van de Catalaanse kranten voor zo’n 70% zegt te begrijpen. De meeste Catalaanse kranten hebben niet de financiële middelen om hun artikelen te vertalen naar bijvoorbeeld het engels. De Internetkrant Vilaweb (vilaweb.cat) vertaald de meest relevante artikelen. De Catalaanse krant ARA (NU), te vinden op ara.cat, vertaald af en toe een artikel.
Naar aanleiding van de gevangenneming van de Catalaanse ministers verwijs ik graag naar het editoriaal schrijven van de krant ARA (in het Engles). Deze Catalaanse krant was in 2016 verkozen tot Europese krant van het jaar. Misschien dat het een ander licht werpt op de meningsvorming onder de Nederlandstalige lezers.
Deze krant verwijst ook naar het editoriaal schrijven van de franse blad ‘Le Nouvel Observateur’ (in het Frans). Als één van de weinige internationale media, uit deze krant haar waardering voor de pro-Europese instelling van de Catalaanse regering, het vreedzame, democratische karakter van de onafhankelijkheidsbeweging, de strategie van Puigdemont om naar België uit te wijken en rapporteert de disproportionele aangiftes van de spaanse openbaar aanklager en de veroordelingen van de rechter. De krant zegt dat de verkiezingen die door de spaanse president Rajoy zijn opgelegd het karakter van een referendum kunnen krijgen voor Catalaanse onafhankelijkheid. Datgene wat Rajoy met hand en tand jaren lang heeft geprobeerd tegen te houden.
Hier in Catalonië zal deze verkiezing worden gezien als een bevestiging voor de Catalaanse onafhankelijkheid. De verkiezingen zouden ook aan de internationale gemeenschap het bewijs kunnen leveren hoe ondemocratisch de spaanse regering is. Rajoy heeft reeds aangekondigd dat wanneer de onafhankelijkheidsbeweging wint, hij alsnog de verkiezingen ongeldig zal verklaren en de Catalaanse autonomie opnieuw zal opschorten onder grondwetsartikel 155, zoals nu het geval is.