Vaak hoor ik van mijn contacten van buiten Catalonië over het onafhankelijkheidsproces: ‘Dat wordt vechten’ of erger. Bij herhaling heb ik gezegd dat dat niet gebeuren zal. Want om te vechten zijn er twee partijen nodig. En de Catalanen willen dat om verschillende redenen niet.
Ten eerste hebben ze geen kans om te winnen. Spanje is vijf maal groter dan Catalonië. Deze les hebben ze geleerd uit hun geschiedenis, te beginnen met de gewelddadige bezetting van door koning Filip V van Bourbon, de voorvader van de huidige Spaanse koning, waarna er verschillende opstanden in de negentiende en begin twintigste eeuw volgden, eindigend met de burgeroorlog in 1939 en veertig jaar dictatoriale onderdrukking door generaal Franco.
Ten tweede omdat ze weten dat in het geval dat een gewelddadig opstand zou slagen om een onafhankelijke staat te stichten, deze van beperkte duur zou kunnen zijn indien de bevolking niet volledig achter de nieuwe Republiek van Catalonië zal staan. Er zou blijvende onvrede bestaan over de nieuwe Republiek, zowel bij Spanje als onder de eigen bevolking. Geweld is een oplossing voor de korte termijn, maar is geen duurzame oplossing voor de lange termijn.
Ten derde omdat de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging een nieuwe Republiek wil oprichten, met de nadruk op ‘nieuw’. Zij wil geen mini-Spanje stichten, met dezelfde gewelddadige, discriminerende en weinig democratische praktijken als Spanje zelf. Dan zou het project in de ogen van de Catalanen volkomen mislukt zijn. Spanje zou dan moreel hebben gewonnen en er zou in de nieuwe Republiek Catalonië niets zijn veranderd, afgezien van wat geschuif met grenzen. De Catalanen willen anders zijn en de dingen anders doen dan Spanje. Zij willen een ethisch en moreel nieuwe staat, welke democratisch en sociaal rechtvaardig is, waarin de burgerrechten en fundamentele mensenrechten worden gerespecteerd, welke opkomt voor de zwakkeren in haar samenleving en waarin minderheidsgroeperingen worden gerespecteerd, waarin haar inwoners voorop staan en niet de lobbies van het bedrijfsleven. Dit is de principiële reden waarom de Catalanen uit Spanje weg willen en zo staat dat ook beschreven in de inleiding van de juridische overgangs-en oprichtingswet van de Republiek, de voorloper van de nieuwe grondwet voor Catalonië. Deze wet kon niet worden gerealizeerd na het uitroepen van de Republiek op 27 Oktober, omdat Spanje op illegale wijze de legitiem democratisch gekozen Catalaanse regering heeft ontslagen, de ministers en president in de gevangenis heeft gezet of in ballingschap moesten gaan om niet gevangen genomen te worden, en Rajoy vervolgens zijn handen op de Catalaanse administratie heeft gelegd. Bij het winnen van de verkiezingen op 21 December zal de Catalaanse regering, welke van de onafhankelijkheidspartijen ook zullen winnen, deze overgangswet in werking stellen om de Republiek waar maken. Er zal dan een proces worden opgestart waarin de bevolking kan meepraten over de grondwet en alles wat daar bij komt kijken. (Dit alles natuurlijk indien Spanje de democratische wil van de Catalanen zal respecteren.) In dit nieuwe land is geen plaats voor geweld en zij kan daarom simpelweg niet worden opgericht door het gebruik er van.
Met dank aan Vicent Partal, directeur van de Internetkrant Vilaweb, voor de inspiratie door zijn spreekbeurt en de conversatie die ik met hem mocht hebben in Solsona op 13 December 2017.