Een schets van de verkiezingscampagne in Catalonië

De kiescommissie
De kiescommissie is samengesteld door de Spaanse regering van Rajoy en bestaat uit leden van de PP, Ciutadans en PSOE. De partijen die Rajoy steunen in zijn regering en de opheffing van de Catalaanse autonomie onder het mom van grondwetsartikel 155. Zij moet er op toe zien dat de verkiezingen, en de aanloop er naar toe, onparijdig is. Zij kan degenen die zich niet aan de democratische spelregels houden gerechtelijk vervolgen.

Geel
Iemand kwam op het idee om een gele strik te dragen uit protest tegen de politieke gevangenen. Sindsdien dragen vele Catalanen de strik en hangen ze ook aan de gemeenteraadhuizen. Sindsdien is alles wat geel i,s in of aan de openbare gebouwen hangt of in de openbare ruimtes aanwezig is, door de kiescommissie verboden omdat dit partijdig zou zijn. Let wel: het gaat om een protest, notabene een protest tegen gevangenen vanwege hun idee hoe een land bestuurd moet worden. De Catalaanse politie werd opgedragen om alle gele strikken weg te halen uit de Catalaanse ministeries. De kerstboom van het departement van BZ in Girona, vol met gele strikken, is door de medewerkers daarom als protest in zwart plastic omhuld met daarop geplakt de portretten van de politieke gevangenen. Het rood (van de socialistische partij), het blauw (van de PP) en het oranje (van C’s) wordt niet verboden door de kiescommissie. Vele dorpen, bruggen, bomen, balkons van de huizen, zijn als reactie geel gekleurd door activisten voor onafhankelijkheid. Ook mensen met gele sjaals en mutsen ziet men overal in de straten.

De media onder druk
De openbare Catalaanse media staan zwaar onder druk vanwege hun zogenaamde partijdigheid van de uitzendingen. De Catalaanse TV3 deed verslag van de manifestatie van de unionistische partijen. Hierover werd niets gezegd. TV3 kreeg wel een reprimande van de kiescommissie omdat zij verslag had gedaan van de protestmanifestatie in Barcelona tegen de politieke gevangenen een week later. Hier deden zo’n 1 miljoen mensen aan mee. Ondanks dat deze plaats vond nog voordat de verkiezingscampagne was begonnen. Als gevolg daarvan kon TV3 geen verslag doen van de protestmanifestatie in Brussel, waar volgens de gemeentepolitie 45.000 mensen aan deelnamen (en volgens de federale politie 90.000). De Catalaanse TV kan dus niet vrij kiezen uit de onderwerpen, gebaseerd op journalistische criteria, welke zij belangrijk vind om aan haar kijkers te presenteren.

In het algemeen is een redactioneel schrijven een publieke opinie van de directeur of hoofd van een redactie. De Kiescommissie bestraft de Catalaanse Radio wegens haar partijdige toon in het redactionele gedeelte van het radioprogramma ‘Els matins’ van Monica Terribes. De commissie dreigt met het verbieden van de uitzending van dit programma.

De directie van de Catalaanse publieke media heeft een onderzoek ingesteld naar de zendtijden die aan sprekers van de verschillende politieke opinies wordt besteed. Het blijkt dat de Catalaanse Tv en Radio 40% van de zendtijd besteed aan sprekers die tegen de onafhankelijkheid van Catalonië zijn. Interessant is echter dat de directie ook heeft onderzocht hoeveel zendtijd de Spaanse openbare media aan sprekers geven die voor de Catalaanse onafhankelijkheid zijn. Dit bleek 2% (twee) te zijn. De kiescommissie zegt echter niets over de onevenredigheid van de Spaanse media, met als argument dat niemand daarvan aangifte doet.

Campagnetaal
De vicepresidente van de Spaanse regering van de partij Partit Popular (PP), Soraya Saenz de Santamaria, zei gisteren in een verkiezingsbijeenkomst: “Wij (de PP) hebben de onafhankelijkheidspartijen onthoofd: de leider van ERC zit in de gevangenis en die van JxCat (Junts per Catalunya; Samen voor Catalonië) zit in ballingschap in België. We vragen uw stem om definitief de onafhankelijkheidsbeweging uit te roeien”. Als de grootste politieke partij in Spanje en als Spaanse regering is deze roep van haat tegen een groot deel van de Catalanen onverantwoordelijk. Zelfs in een verkiezingscampagne is respect voor de tegenpartij op zijn plaats. Tenminste in een democratisch bestel en mentaliteit. Daarnaast toont de Spaanse regering, die deze verkiezingen heeft uitgeschreven, wat notabene volkomen illegaal is, zich overduidelijk partijdig en gebruikt zij alle overheidssmiddelen die zij als regering ter beschikking heeft om de kiezer aan haar kant te krijgen. President Puigdemont merkt in een interview met TV3 op dat Saenz de Santamaria hiermee zegt dat het idee voor onafhankelijkheid op zichzelf misdadig is en plaatst daarmee een groot deel van de Catalaanse samenleving in de criminele hoek. De vicepresidente komt er bovendien openlijk voor uit dat de Spaanse justitie partijdig is en in opdracht van de Spaanse regering de Catalaanse politici gevangen heeft gezet. De scheiding van de wetgevende en uitvoerende machten in Spanje is totaal afwezig. En men probeert het niet eens te verbergen. Naar aanleiding van deze uitspraak zal de lijst van president Puigdemont, JxCat, aangifte tegen de vicepresidente doen bij de openbaar aanklager om te onderzoeken of er sprake is van machtsmisbruik door de Spaanse regering in de rechtszaken die tegen de politici lopen.

De leider van de socialistische partij PSC, Miquel Iceta, nodigde PSOE politicus Josep Borell uit voor een toespraak. Nadat Iceta had gesproken over het dichtnaaien van open wonden (tussen de onafhankelijkheidsbeweging en ‘blok 155’), zei Borell dat deze eerst moeten worden gedesinfecteerd, want de Catalaanse samenleving is ziek. President Puigdemont beantwoordde hem dat Catalonië niet is besmet, maar bezet.

De sterk anti-Catalaanse en ultra rechtse partij Ciutadans haalden hulp van buiten. De schrijver en nobelprijswinnaar Vargas Llosa, afkomstig uit Peru en ultra Spaans nationalistisch, en de Franse ex-premier Valls, notabene zelf afkomstig van Catalaanse ouders die vluchtten voor het Franco regiem, deden een duit in het zakje. Valls beweerd dat alle Europese nationalismes een gevaar voor Europa vormen. Hij wijst hiermee naar het Catalaans nationalisme, niet het Spaanse.

Zoals ik in een eerder artikel heb gezegd, kunnen en mogen ex-politieke gevangenen van partijen die voor onafhankelijkheid zijn, zich niet vrij uitdrukken. Zeggen zij iets wat de rechter niet zint, zoals het realiseren van de reeds uitgeroepen Catalaanse Republiek, dan moeten ze direct terug naar de gevangenis. Ook de politieke partijen kunnen zich niet vrijelijk uiten in de verkiezingsdebatten of op bijeenkomsten om hun leden die nog in de gevangenis zitten niet te benadelen. Een openlijk debat over het regeringsprogramma is hierdoor onmogelijk. De represaille is duidelijk aanwezig. In zijn wekelijks telefoongesprek van maximaal twintig minuten die Jordi Sànchez vanuit de gevangenis mag houden, had hij een toespraak ingesproken om te worden afgedraaid op een verkiezingsbijeenkomst van JxCat. Hij staat daar als tweede man op de verkiezingslijst, onder president Puigdemont. De Spaanse pers beschuldigde Jordi er van dat hij de bijeenkomst live bijwoonde met behulp van een mobiele telefoon. Hij wordt permanent wordt bewaakt en dit is dus onmogelijk. Toch werd zijn cel grondig doorzocht en is hij, bij wijze van straf, overgeplaatst naar een ander gedeelte van de gevangenis met een zwaarder regiem.

Na de verkiezingen
Onder deze psychologische druk en ongelijkheid moeten de drie partijen ERC, JxCat en CUP komende Donderdag 21 December gezamenlijk een meerderheid behalen om de op 27 September 2015 legitiem gekozen regering, welke illegaal is afgezet door president Rajoy, weer in het zadel te krijgen. Lukt dit, en daar ziet het naar uit, dan zal dit een duidelijk signaal naar de Europese Unie betekenen dat de Catalanen vrijelijk kiezen voor onafhankelijkheid en niet zijn geïndoctrineerd door een paar fanatici van een criminele organizatie, zoals president Rajoy en rechter Llarena van het Hooggerechtshof beweren. Tot nu toe heeft de EU, met name Donald Tusk en Jean-Claude Juncker, president Rajoy zijn gang laten gaan in zijn (ondemocratisch en illegaal) handelen en het ‘Catalaanse probleem’ als een Spaans interne aangelegenheid beschouwd. Indien op 21 December de onafhankelijkheidsbeweging de verkiezingen zullen winnen, dan gaat de thesis van Rajoy niet meer op dat het enkele politici en burgerleiders zijn die de oorzaak zijn van het ‘probleem’. Dan kan hij, internationaal gezien, niet meer doorgaan met zijn bezetting van de Catalaanse Autonomie en zal hij zijn handen van de openbare administratie moeten terug trekken. Of hij dit werkelijk ook zal doen, is maar zeer de vraag. De Spaanse vicepresidente en andere PP politici hebben al aangekondigd dat zij de financiële administratie zullen blijven bezetten indien de onafhankelijkheidspartijen zullen winnen.

Prognoses en enquêtes
De prognoses, voorzover deze te vertrouwen zijn, zeggen dat het gaat spannen tussen de onafhankelijkheidspartijen (JxCat, ERC en CUP) en ‘blok 155’ (PP, PSC en Ciutadans). Binnen blok 155 lijkt Ciutadans te gaan winnen. Zij zou zelfs kunnen gaan winnen van de grootste onafhankelijkheidspartij ERC, die weigerde om samen te gaan in een lijst van Puigdemont, JxCat, zoals voorheen het geval was in JxSí. De PP lijkt af te stevenen op de kleinste partij in het Parlement of zelfs te worden geëlimineerd. Het aftellen tot aan de verkiezingen is begonnen. Over vier dagen zal het zover zijn. Maar iets zegt me dat ons nog een verrassing te wachten staat.