Jordi Sà nchez en Jordi Cuixart zitten nu 99 dagen in Spanje gevangen vanwege hun politieke idee over een onafhankelijk Catalonië. Om dezelfde reden worden Oriol Junqueras en Quim Forn sinds vandaag reeds 82 dagen lang van hun vrijheid beroofd. Zij worden vals beschuldigd van oproer en opruiing met geweld.
Op 1 Oktober hield de Catalaanse Generalitat een referendum over de onafhankelijkheid van Spanje. Gedurende vijf jaren lang werd aan Spanje gevraagd om een referendum te mogen houden. Het referendum werd niet alleen niet toegestaan, er kon zelfs niet over gesproken worden. Het referendum op 1 Oktober werd dus tegen de zin van Spanje in gehouden. En dat heeft men geweten. Onder het mom van het in beslag nemen van de stembussen om het referendum tegen te houden, werden de burgers die in de rij stonden om te stemmen door de Nationale Politie en de Guardia Civil zwaar mishandeld. De beelden hiervan zijn de wereld rond gegaan. De rest is bekend. De autonomie werd door de Spaanse regering afgenomen onder het mom van grondwetsartikel 155, de Catalaanse ministeries werden bezet door de politici uit Madrid, de regering werd ontslagen en het Parlement ontbonden. De Catalaanse regering van president Puigdemont week uit naar het buitenland. Enkele ministers keerden terug en gaven gehoor aan de rechter om zich te melden om verhoord te worden. Zij werden direct in voorarrest gehouden alsof zij gevaarlijke terroristen zijn. Enkelen van hen zitten nog steeds vast en al hun rechten zijn hen ontnomen. De Spaanse president Rajoy schreef verkiezingen uit om deze binnen de kortst mogelijke tijd te houden.
Wat Rajoy en de Spaanse politici echter niet hadden verwacht is dat de Catalaanse onafhankelijkheidspartijen de handschoen zouden oppakken en mee zouden doen met de door hem illegaal en illegitiem opgelegde verkiezingen van 21 December. Ze hadden gedacht dat na het gewelddadig politie optreden van 1 Oktober de schrik er goed in zou zitten, dat de angst voor een herhaling, of erger, de mensen en de politici van het onafhankelijkheidsidee zou afbrengen. Maar niets is minder waar. De Catalanen bleken nog strijdlustiger dan voorheen en gingen massaal naar de stembus. En wat president Rajoy en het ‘blok 155’ helemaal niet hadden voorzien is dat de Catalanen de verkiezingen ruimschoots wonnen. Daarmee heeft de onafhankelijkheidsbeweging onieuw een meerderheid in het Parlement. Kandidaat voor het presidentschap is de leider van de grootste lijst binnen deze beweging, JxCat (Samen voor Catalonië), Carles Puigdemont: de door Rajoy afgezette president die uitweek naar België.
Het Catalaanse Parlement hield vorige week haar eerste plenaire vergadering, in afwezigheid van de parlementariërs die in de gevangenis en in ballingschap zitten. De toespraak van de voorlopige voorzitter zette de toon voor de komende regeerperiode: de oudste persoon in het Parlement, de 77-jarige Ernest Maragall, veroordeelde met scherpe bewoordingen de acties van de Spaanse regering van de afgelopen maanden. Het bestuur van het Parlement en de definitieve voorzitter werd gekozen. Dit bestuur en haar voorzitter reflecteert de verhoudingen in het Parlement. Dus ook het bestuur bestaat uit een meerderheid die voor de oprichting van de Catalaanse Republiek is.
De volgende stap is de instelling van de president en de regering. Puigdemont kan niet naar het Parlement komen om zijn regeringsplannen te presenteren. Zet hij voet op Spaanse bodem, dan zal hij worden gearresteerd omdat in Spanje, alleen in Spanje, een opsporings-en arrestatiebevel van kracht is. Buiten Spanje is de presidentskandidaat vrij man, want de beschuldigingen tegen hem zijn juridisch onverdedigbaar. Indien hij zich wil presenteren door middel van een videoconferentie, dan zal de Spaanse regering dit aangeven bij het Consitutioneel Hof. Met als gevolg dat de Parlementaire vergadering verboden zal worden. Tenminste, binnen de Spaanse wetgeving. Binnen de wetgeving van de op 27 Oktober opgerichte Republiek kan het Parlement natuurlijk wel gewoon vergaderen. Besluit de parlementsvoorzitter dat Puigdemont zijn regeringsplannen via een videoconferentie kan presenteren, dan pleegt hij volgens de Spaanse wetgeving een misdrijf wegens wettelijke ongehoorzaamheid. De voorzitter heeft reeds uitgebreid van de Spaanse politici te horen gekregen dat dit niet ongestraft zal blijven. Op deze manier probeert de Spaanse regering van Rajoy de instelling van de president te voorkomen. De Spaanse regering toont dus geen enkel respect voor het democratisch verkregen resultaat voor de door haar zelf opgelegde verkiezingen van afgelopen 21 December.
Maar de rollen zijn nu omgedraaid. Waren voorheen de Catalanen nerveus omdat zij zich afvroegen hoe het overmachtige Spanje op en na 1 Oktober zou reageren. Nu is het de beurt van het koninkrijk Spanje. In Madrid zijn de politici histerisch, want de Spaanse regering heeft alle controle over dit conflict verloren. Zij is geobsedeerd om presidentskandidaat Puigdemont te vinden en gevangen te nemen. Langs de grens, op de kleinste bergweggetjes in de Pyreneen, op de vliegvelden, in de havens en rondom het Parlement is overal politie die controles uitvoeren. In de woorden van de Spaanse minister van BZ, zijn naam is irrelevant, worden kofferruimtes van auto’s aan de grens doorzocht om te voorkoment dat Puigdemont ongemerkt Spanje binnen komt. (De aankoop van de stembussen door de Generalitat vanuit Frankrijk en de smokkeling daarvan door de burgers naar Catalonië ligt nog vers in het geheugen). ‘Puigdemont kan niet per auto, boot, vliegtuig, helikopter of wat dan ook het Spaanse territorium betreden. We kijken langs de grenzen en binnen de grenzen dat dit niet zal gebeuren. We zijn erg ongerust want we weten niet wat een persoon met zulk gedrag kan uitrichten’, aldus deze minister. Lukt het Puigdemont toch om ongemerkt het Parlementsgebouw binnen te komen, dan kan hij niet meer zomaar worden aangehouden. Het zal dus misschien uitlopen op een strijd tussen de Catalanen die hun president, en daarmee de democratie, verdedigen tegen het politiecordon rondom het Parlementsgebouw.
De spanning stijgt en loopt op naar een nieuwe confrontatie, misschien de laatste en definitieve. Want een confrontatie vergelijkbaar als die op 1 Oktober, of erger, is het laatste wat Spanje zich veroorloven kan. De thriller over de Catalaanse onafhankelijkheid overtreft de Amerikaanse serie ‘House of Cards’ en de Deense TV serie ‘Borgen’. De ontknoping vind uiterlijk volgende week woensdag, 31 Januari, plaats. Want dan moet de nieuwe president geïnstalleerd worden om nieuwe verkiezingen te voorkomen.
Wordt gerechtelijk vervolgt.
Nawoord
Op het moment van dit schrijven werd bekend dat Puigdemont zal worden geïnstalleerd als president in de plenaire vergadering van het Parlement op Dinsdag 30 Januari.