Jordi Sà nchez en Jordi Cuixart zitten nu 128 dagen in Spanje gevangen vanwege hun politieke idee over een onafhankelijk Catalonië. Om dezelfde reden worden Oriol Junqueras en Quim Forn sinds vandaag reeds 115 dagen lang van hun vrijheid beroofd. Zij worden vals beschuldigd van oproer en opruiing met geweld.
De politieke crisis in Catalonië is allesbehalve voorbij, zoals president Rajoy beweerd. Deze week zei hij in Brussel dat dankzij zijn interventie in de Catalaanse autonomie en de gerechtelijke vervolgingen, het streven van onafhankelijkheid door Catalonië van de baan is.
Er is in Catalonië echter nog steeds geen regering gevormd. De door Rajoy opgelegde verkiezingen werden gewonnen door de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging. Rajoy zal echter pas de interventie op de autonomie opheffen wanneer er een regering is die ‘binnen de grondwet’ zal handelen. Natuurlijk altijd volgens zijn eigen interpretatie. Iedere handeling door de Catalaanse politici die afwijkt van zijn idee over de grondwet, zal resoluut tot rechtsvervolging leiden. Met alle macht zal Rajoy proberen te voorkomen dat Carles Puigdemont, die naar Brussel is uitgeweken, als president zal worden geïnstalleerd. Het ‘Catalaanse probleem’ is dus nog niet voorbij, ook voor Rajoy niet.
Bovendien is de onafhankelijkheidsbeweging springlevend. De wil van onafhankelijkheid komt voort vanuit de bevolking zelf, en niet vanuit een handjevol politici. Maar dat heeft de Spaanse president na zes jaren van demonstraties, waar vaak ruim een miljoen deelnemers waren, blijkbaar nog steeds niet begrepen. Afgelopen vrijdag werd voor de gemeentehuizen in Catalonië herdacht dat de twee leiders van de burgerbewegingen voor de Catalaanse onafhankelijkheid vier maanden lang gevangen zitten. Zoals de rechter in zijn oordeel zegt ‘omdat ze blijven volhouden in hun politieke overtuiging’. Het aantal protestdemonstraties en de aanklachten tegen de Spaanse politici en rechters wegens machtsmisbruik, zal de komende tijd alleen maar toenemen.
De gerechtelijke vervolgingen door de Spaanse politie en justitie vormen een ware heksenjacht: iedereen (burgermeesters, leraren en zelfs een garagehouder die weigerde om een politieauto te repareren) kan voor het minste worden opgeroepen om te worden verhoord, met het risico dat hij of zij in voorlopige hechtenis wordt vastgehouden. De voorstanders voor een onafhankelijk Catalonië vormen volgens de politierapporten en de onderzoeksrechters een goed gestructureerde criminele organisatie met alle karakteristieken die zo’n club eigen is, zoals bestuur, dagelijkse uitvoerders, samenzwering met partners, aanhang, etcetera. Tegen meer dan duizend personen (waarvan ruim 700 burgermeesters) loopt een aanklacht wegens wettelijke ongehoorzaamheid, oproer (met gebruik van geweld) en aanzet tot haat tegen de Nationale Politie en Gaurdia Civil (hetgeen volgens de Spaanse wet trouwens onmogelijk is).
Maar niet alleen in het geval van het Catalaans conflict toont Spanje haar autoritaire karakter. De vrijheid van meningsuiting in het algemeen staat sterk onder druk. De uit Mallorca afkomstige rapper Valtònyc hoorde gisteren het definitieve oordeel tegen hem wegens zijn kritisch liedje ‘No al Borbo’ over het koningshuis. Hij wordt door het Hooggerechtshof veroordeelt voor 3,5 jaar gevangenisstraf wegens aanstichting tot terrorisme en belediging van het koningshuis. Vlak voor de opening van de Internationale Beurs van Hedendaagse Kunst (ARCO) in Madrid door koning Filip VI van Borbó, werd het werk ‘Hedendaagse politieke gevangenen’ van Santiago Sierra weggehaald. Zijn werk bevat gemanipuleerde foto’s van politieke gevangenen in Spanje van de laatste jaren. De reden dat de tentoonstelling werd weggehaald werd, is omdat er ook de foto’s van de Catalaanse burgerleiders (de beide Jordi’s) en de politici er hangen. De foto’s zijn daardoor een directe kritiek tegen het Spaanse hoofd, die de beurs met een bezoek zou vereren, in zijn steun voor de politieke vervolgingen. De witte muur die over bleef nadat de foto’s waren weggehaald, trok echter nog meer aandacht dan de foto’s zelf en de catalogus werd gretig gekocht. De zelfcensuur van de beursorganizatie zal zeker haar indruk achterlaten op het bezoekerspubliek, zowel van nationale als internationale komaf. De gehele kunstverzameling is inmiddels opgekocht door een Catalaan die het tentoon wil stellen in ieder museum dat is geïnteresseerd is. Het mag duidelijk zijn dat als in Catalonië de fundamentele rechten worden geschonden, dit niet beperkt blijft bij deze regio alleen. De autoritaire houding van de Spaanse staat heeft effect in geheel het land en in al haar aspecten. De stilzwijgende instemming van de Europese Instituten zoals de Europese Commissie en de Europese Raad, met impliciete goedkeuring van haar lidstaten, op het autoritaire gedrag van Spanje zal zeker ook effect hebben op de burgers elders in de EU. Men zij gewaarschuwd.
Langzaam aan begint de internationale gemeenschap nu ook het dictatoriale gedrag en de schendingen van fundamentele mensenrechten door Spanje in te zien. De zaak van de Catalaanse politieke gevangenen is voorgelegd aan advocaat Ben Emmerson. Hij is gespecialiseerd in mensenrechten en willekeurige rechtsvervolgingen. Hij zal een rechtszaak bij de VN tegen Spanje aanspannen. Onlangs zei hij in een TV interview dat de Catalaanse gevangenen duidelijk om politieke motieven worden vastgehouden en dat Spanje zich als een dictator gedraagt in plaats van een democratische rechtsstaat. Spanje krijgt ook hevige kritiek in het jaarlijks rapport van Amnestie International dat vandaag werd gepubliceerd. De organisatie veroordeeld het politiegedrag op het referendum van 1 Oktober. Door het uitwijken van de politica Anne Gabriel naar Geneve, de zetel van enkele belangrijke VN instituten, krijgt het Catalaanse conflict nu ook daar internationale aandacht. Evenals het verblijf van president Puigdemont in Brussel.
Nee, meneer Rajoy mag beweren wat hij wil. Maar het Catalaanse conflict is nog steeds niet van de baan. Integendeel, hij verliest steeds meer de controle over de situatie. De combinatie met de vele frauderingszaken van zijn partij PP, die tot grote verbazing nog steeds niet als criminele organisatie is veroordeeld (deze voldoet wél aan alle vereiste eigenschappen van zo’n vereniging), zal op korte of middellange termijn grote politieke instabiliteit veroorzaken. Of deze instabiliteit tot Spanje beperkt blijft, valt nog maar te bezien in een tijd waarin alles wereldwijd en hecht met elkaar is verbonden.