Gisteren publiceerde rechter Lamela van het Tribunal Nacional de aanklacht tegen de top van de Catalaanse politie, de Mossos d’Esquadra, waaronder korporaal Lluis Trapero (bekend vanwege zijn uitmuntende werk na de terroristische aanvallen afgelopen zomer). De reden voor de aanklacht is dat de Mossos niet met harde hand hebben ingegrepen tegen de protestmanifestatie voor het ministerie van Economische zaken op 25 September of te weinig zouden hebben gedaan om het referendum op 1 Oktober tegen te houden. Zij worden beschuldigd van oproer en lidmaatschap van een criminele organisatie. Aan de hand van de rapporten van de Guardia Civil, heeft de rechter een volledig schema geconstrueerd van de zogenaamde criminele organisatie. In deze organisatie zijn de politieke leiders aan het hoofd van de organisatie. De burgerorganisaties, zoals Omnium Cultural en ANC worden beschouwd als medewerkers. De politierapporten waarop de beschuldiging is gebaseerd, zitten echter vol met foutieve informatie en verzinsels. Zo zouden bepaalde dorpen gewelddadig tegen de Spaanse politie hebben opgetreden. Er is echter een probleem: sommige dorpen bestaan helemaal niet.
Op dezelfde dag viel gisteren het masker van Spanje als democratische rechtsstaat: de Catalaanse president Puigdemont wordt door Duitsland onder borg vrijgelaten, want het hooggerechtshof van Schleswig Holstein vind dat hij geen geweld heeft gebruikt en hij daarom niet voor oproer aan Spanje kan worden uitgeleverd. Later in de avond mochten ook de drie ministers van Puigdemont vrij uitgaan die zich in België bevinden. Zwitserland had al laten weten dat het geen uitleveringen verricht van mensen die om politieke reden worden vervolgt. Schotland liet de Catalaanse minister van onderwijs, Ponsati, vorige vrij uitgaan. Niet alleen de uitspraak zelf, maar ook de bijzonder korte tijd (minder dan een week) waarbinnen deze is gevallen, laat er geen twijfel over bestaan dat het overduidelijk voor het Duitse hof is dat de Catalanen geen publiekelijk en gewapend geweld hebben gebruikt. Het gehele verhaal van oproer met geweld tegen de Spaanse staat en het bestaan van een criminele organisatie, zoals het Spaans Hooggerechtshof en het Audiencia Nacional in hun gerechtelijk onderzoek beschrijven, valt daarmee als een kaartenhuis in elkaar. Met de uitspraak van drie buitenlandse, onafhankelijke tribunalen is er ook geen juridisch motief meer om de Catalaanse leiders nog in voorlopige hechtenis te houden. Of zij daadwerkelijk worden vrijgelaten, hangt echter volledig van het Spaanse Hooggerechtshof af.
De reputatie van Spanje wordt nog verder aangetast nu de Belgische justitie Spanje aanklaagt omdat haar inlichtingendienst zonder medeweten en toestemming in Belgie een GPS transponder in de auto (met Belgisch kenteken) van Puigdemont heeft geplaatst. Daarnaast stelde het Deense parlement reeds vragen aan haar regering over de (illegale) activiteiten van de Spaanse inlichtingendienst op haar grondgebied.
De vrijlating van Puigdemont en zijn ministers betekend een politieke en justitiële aardbeving in Spanje en in Europa. Tot vandaag werd Spanje formeel gezien als een democratische rechtsstaat. De Europese Commissie, onder leiding van Juncker en Timmermans, reageert op de recente gebeurtenissen echter als een gekraste vinyl plaat: ondanks dat justitie in drie EU landen zich hebben uitgesproken, blijft de EC in de persconferentie van vandaag haar boodschap herhalen dat het conflict een Spaans interne aangelegenheid is en heeft daar verder niets aan toe te voegen. De EU, met de Duitse regering voorop, kan er niet meer om heen dat in Spanje geen sprake is van scheiding van de machten en dat er geen eerlijke rechtspraak is. Indien de Spaanse staat hierop niet corrigeert, zal dit verregaande gevolgen hebben, inclusief uitzetting uit de Unie volgens artikel 7 van het verdrag van Lissabon. Vooralsnog zegt de regering in Madrid dat de Duitse uitspraak iets van de rechters is en dat de Spanse regering daar niets mee van doen heeft.