De totale nederlaag van de Spaanse justitie

Vorige week oordeelde de Duitse rechtbank in Sleeswijk-Holstein dat de Catalaanse president Puigdemont alleen aan Spanje kan worden uitgeleverd wegens verdenking van misbruik van publiek geld. Hij kan niet worden uitgeleverd wegens oproer of opruiing, want de Duitse rechtbank ziet dat Puigdemont geen geweld heeft gebruikt of daar aanzet toe heeft gegeven. Wanneer hij eenmaal in Spanje is, kan Puigdemont daarom niet worden berecht wegens oproer (waar 30 jaar gevangenis op staat), maar alleen voor geldverspilling (met zes jaar gevangenis).

De reactie van de onderzoeksrechter van het Hooggerechtshof, Pablo Llarena, kwam gisteren. De Spaanse opperrechter besluit om de Europese aanvraag voor arrestatie en uitlevering van Puigdemont in te trekken.Hij verkiest om Puigdemont helemaal niet te hebben dan hem alleen maar te veroordelen wegens geldmisbruik. Llarena trekt niet alleen het uitleveringsbevel tegen Puigdemont in, maar ook tegen de Catalaanse politici die in Zwitserland, België en Schotland verblijven. Zwitserland en België hadden al besloten dat van uitlevering geen sprake zal zijn. Schotland beslist eind deze maand over de uitlevering van de minister van onderwijs, Clara Ponsatí. Hij wacht het oordeel van de Schotse rechtbank dus niet af en trekt zich terug. In zijn schrijven bekritiseerd Llarena in harde bewoordingen het Duitse besluit. Hij vind dat de Duitse rechtbank haar verplichtingen omtrent het Europese uitleveringsbevel niet nakomt. Hiermee zou de Spaanse grondwet in gevaar worden gebracht. Hij vind dat de Duitse rechtbank het verdrag van het Europese uitleveringsbevel heeft geschonden (letterlijk staat er: kortgesloten). Maar Llarena gaat niet in beroep bij het Europese Gerechtshof, zoals hij eerder suggereerde. De onderzoeksrechter voelt blijkbaar wel aan dat zijn beschuldiging van oproer door de Catalaanse politici geen stand houdt. Met het intrekken van het uitleveringsbevel laat de opperrechter duidelijk zien dat zijn aanklacht één groot verzinsel is, gebaseerd op subjectieve, politieke motieven. Bovendien handelt hij juridisch tegenstrijdig met het intrekken van de uitleveringsbevelen en begaat hij daarmee een misdaad. Als rechter is hij overtuigd dat de Catalaanse politici zware criminelen zijn. Hij heeft niet voor niets negen andere politici voorlopig gevangen gezet en internationaal bevolen om de andere politci uit te leveren. Hij zou het Duitse besluit daarom tot in de hoogste raad, het Europese Hof voor Justitie, moeten uitvechten. Maar de opperrechter laat de (volgens zijn mening) staatsgevaarlijke terroristen die belastinggeld hebben gebruikt voor hun illegaal doel, namelijk het houden van een referendum, vrij uitgaan. En voor een rechter is dat een misdaad.

Ook voor de Europese Unie is er nu een probleem. Er zijn nu mensen, democratisch gekozen leiders, die overal binnen de EU kunnen gaan waar zij willen. Met uitzondering van Spanje, want dan zullen zij worden gearresteerd en berecht voor dertig jaar gevangenisstraf. Het verdrag van de Europese gelijke rechten voor haar burgers, de fundamentele basis van de EU, is de facto failliet.

De blamage van de Spaanse justitie is ontegenzeggelijk groot. De Spaanse regering zou de schade nog kunnen beperken door via het Openbaar Ministerie de aanklacht tegen de Catalaanse gevangenen in te trekken en en hen direct vrij te laten. Het lijkt er niet op dat dit zal gebeuren. De leider van de burgerbeweging Omnium Cultural, Jordi Cuixart, werd gisteren niet vrij gelaten, zoals hij had gevraagd. Als gevolg van de Duitse uitspraak zou het gevaar om naar het buitenland te vluchten zijn gegroeid, aldus de openbaar aanklager.

Het proces tegen de Catalaanse politici die gevangen zitten zal voor het einde van 2018 worden gevoerd. Naast de burgerlijke onrust die dit zal veroorzaken, zal de uitspraak hiervan een zware wissel trekken op de internationale relaties met de Spaanse staat. Met zulke grote tegenstellingen tussen de Spaanse en de Europese justitie is het gevaar reëel dat, net zoals ten tijde van het Franco regiem, Spanje in een justitieel en politiek isolement terug zal vallen.