(599 woorden)
Aan de hand van verschillende feiten die zich de afgelopen dagen afspelen is duidelijk op te maken dat Spanje, zowel de rechtsprekende als de wetgevende macht, nerveus wordt door het aanstaande gerechtelijk proces tegen de Catalaanse leiders. Ook de Spaanse politici en rechters voelen wel aan dat men goed fout zit met de verzonnen aanklacht van oproer en opruiing tegen de Catalaanse leiders die nergens door de justitie in Europa wordt geaccepteerd. De gerechtelijke macht, met name het Hooggerechtshof en het Constitutioneel Hof, zijn doodsbang voor een veroordeling van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). Want het staat vast dat de Catalanen bij een veroordeling daar in beroep zullen gaan. Een veroordeling door het EHRM tegen de Spaanse justitie zal een zware nederlaag betekenen voor Spanje in het algemeen en de Spaanse justitie in het bijzonder, met de bijbehorende politieke gevolgen van dien.
Ten eerste is er de weigering van het Openbaar Ministerie om internationale waarnemers toe te laten tot de rechtszaal. Indien de rechtbank niets te verbergen heeft, zou het ook geen probleem moeten zijn om waarnemers toe te laten. Het licht natuurlijk anders indien men wel een hoop te verbergen heeft. Alleen totalitaire dictaturen accepteren geen internationale waarnemers in hun rechtszalen. De aanwezigheid van waarnemers bij een dergelijk proces is een normale zaak in Afrikaanse en Zuid-Amerikaanse landen. Dat er nu waarnemers naar een rechtzaak in Spanje komen, wordt door de Spaanse justitie bovendien als een belediging gezien. Het Hooggerechtshof heeft nog geen beslissing genomen.
De exacte datum voor het gerechtelijk proces is nog steeds onbekend. In princiepe zal het proces op 5 Februari beginnen, maar het Hof heeft dit nog niet officieel aangekondigd. Het lijkt er naar dat de voorzitter van de strafkamer, rechter Marchena, met lood in de schoenen aan het proces begint. Daarnaast heeft één van de advocaten uitstel gevraagd om zich op de verdediging te kunnen voorbereiden. Hij vraagt een termijn van 3 weken om de duizenden pagina ‘s van de aanklacht en het onderzoek te bestuderen. In verband met het recht op een eerlijke verdediging en een redelijke termijn van voorbereiding daarvoor, wil het Hooggerechtshof waarschijnlijk geen grote deuken bij het EHRM oplopen nu men aanvoelt dat het proces met argusogen wordt gevolgd. Het enige wat vast staat is de datum van het transport van de Catalaanse gevangenen naar gevangenissen nabij Madrid. Dit zal aanstaande Vrijdag 1 Februari gebeuren.
De advocaat van vicepresident Junqueras, Andreu van den Eynde, eist van het Constitutioneel Hof (Tribunal Constitutional of TC) dat zij zich uitspreekt over zijn vrijlating voordat het proces begint. Zoniet, dan zal hij een aanklacht bij het EHRM indienen. Het EHRM heeft zich onlangs duidelijk uitgesproken in het voordeel van de Koerdische oppositieleider Demitras die reeds twee jaar in voorlopige hechtenis in Turkije zit. Dit precedent geldt, in theorie, ook voor de Catalaanse gevangen leiders. Het TC wil natuurlijk niet het EHRM al te zeer voor het hoofd stoten door deze uitspraak als ongeldig te verklaren voor deze zaak. Het is al bekend dat het TC verdeeld zal zijn over de uitspraak.
De regering van de socialistische president Pedro Sánchez heeft een propaganda orgaan in het leven geroepen, Espanya Global, om de zogenaamde Catalaanse beweringen over de teloorgang van democratie, het ontbreken van recht en de onderdrukking in Catalonië te weerleggen. Het initiatief wordt geleidt door minister van Buitenlandse zaken Borell. Deze beweerde onlangs dat de TV beelden van het politiegeweld tegen het referendum ‘fake news’ waren en afkomstig zijn van protest demonstraties in Chile. Hij zal er dus een zware taak aan hebben om enigszins geloofwaardig over te komen.
Spanje wordt nerveus. En terecht.