(980 woorden)
De commissie
Als gevolg van de val van de Spaanse regering staan in Spanje de verkiezingen weer voor de deur. Deze zal op 28 April gehouden worden. Op het moment dat er verkiezingen worden uitgeschreven, treedt het regiem van de kieswet in werking. De zogenaamde Kiescommissie kijkt er op toe dat deze wet wordt nageleefd. Haar principiële taak is om er op toe te zien dat het verkiezingsproces op transparante en eerlijke manier wordt gehouden en zij controleert het Kiesbureau bij de uitvoering van haar taak. De commissie bestaat uit acht rechters van het Hooggerechtshof (twee daarvan vormen deel van de rechtzaal die de Catalaanse leiders moeten veroordelen), vijf hoogleraren in het recht, een secretaris en een directeur. De directeur heeft geen stemrecht in de commissie.
De jacht
Als protest tegen de politieke gevangenen die momenteel terecht staan, hangt het in Catalonië vol met gele linten en strikken. Op de balkons van de huizen, op relingen van wegen, bruggen en viaducten en ook aan de gebouwen van overheidsinstellingen. De kieswet bepaald echter dat gedurende de periode van de verkiezingscampagne de overheidsgebouwen een ‘neutrale’ sfeer moeten uitstralen en dat er daarom geen symbolen van een bepaalde politieke partij of voorkeur aanwezig mogen zijn. De grote vraag is dus nu of het protest tegen de politieke gevangenen een bepaalde politieke voorkeur uitstraalt of niet. De kiescommissie vindt van wel. Nogmaals: twee leden van deze commissie zitten in het tribunaal tegen de Catalaanse leiders. Hetzelfde tribunaal dat vind dat de deelname van de ultrarechtse partij Vox als volksaanklager in dit proces de neutraliteit van de verkiezingen niet beïnvloedt. De kiescommissie droeg de Catalaanse president Quim Torra daarom vorige week op om alle gele linten van de Catalaanse overheidsgebouwen weg te halen, en wel binnen vierentwintig uur. Nu hing er een spandoek aan de balkonreling van het Paleis van de Generalitat waarop staat: ‘Vrijheid voor de politieke gevangenen’, samen met de afbeelding van het gele lint. President Torra schreef een protest aan omdat de gele linten geen politieke voorkeur van een bepaalde partij vertegenwoordigen. De linten zijn een protest en worden door een brede laag van de bevolking, en daardoor ook door verschillende politieke partijen van allerlei ideologiën, ondersteund. Torra zegt daarom dat de gele linten onder het recht van vrije meningsuiting vallen. De kiescommissie hield voet bij stuk en Torra vroeg om juridische raad aan de Catalaanse Ombudsman. Deze raadde aan om de gele linten tijdens de verkiezingsperiode weg te halen. Als reactie hier op liet de Catalaanse president het spandoek op het balkon aan de Plaça Sant Jaume vervangen door een ander met dezelfde tekst maar met een kleurloos lint met rode streep er doorheen. Ondertussen werd hij door de kiescommissie aangeklaagd wegens wettelijke ongehoorzaamheid omdat hij niet binnen het tweede ultimatum van vierentwintig uur aan de eis van de kiescommissie had voldaan. Hiervoor loopt Torra zelfs het risico dat hij uit zijn functie als president wordt gezet. Dat zou dan een nieuwe, dramatische, stap betekenen in de onderdrukking van de democratische keuze van de Catalanen. Op last van de rechter moest ook het spandoek met het kleurloze lint worden verwijderd. De Mossos d’Esquadra werd opgedragen hierop toe te zien. De Catalaanse politie en de ambtenaren op het Paleis van de Generalitat moeten gehoor te geven aan de Spaanse wetgeving en justitie. Zoals altijd heeft de Catalaanse regering nooit haar ambtenaren tot wettelijke ongehoorzaamheid willen dwingen.
Politie controleert op scholen
De heksenjacht op gele linten gaat zelfs zo ver dat de Mossos d’Esquadra ook openbare scholen bezoekt op zoek naar gele linten. Kasten en laden van leraren worden doorzocht op zoek naar geel materiaal. Zelfs een muurtekening met het thema ‘Vrede’ dat gemaakt werd door de leerlingen, moet worden afgedekt omdat het een geel lintje bevat.
Het derde spandoek
En aan het balkon van het Paleis van de Generalitat hangt wederom een nieuw spandoek, de derde binnen een week tijd. Deze werd dit keer opgehangen door de politici van het bureau van de president zelf in plaats van door beambten. Het spandoek bevat geen tekening van een geel of kleurloos lint, maar alleen de tekst ‘Recht op vrijheid van meningsuiting, artikel 19 van de rechten van de mens’. Want het gaat hier niet om een symbooltje, een stom geel lintje zoals we hier op onze jas dragen. Waar het om gaat is de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van protest. En wanneer deze worden aangetast, dan komen alle vrijheden op losse schroeven te staan en betekent dat het einde van de democratische rechtsstaat.
Een jaar gevangen, maar gen spoor van een misdaad
Vandaag, 23 Maart 2019, is het een jaar geleden dat Parlementsvoorzitster Carme Forcadell, presidentskandidaat Jordi Turull en de politici Dolors Bassa, Josep Rull en Raul Romeva gevangen genomen werden nadat zij zich vrijwillig bij het Hooggerechtshof voor verhoor hadden gemeld. De foto waarop zij van hun familie afscheid nemen voor de deur van het gerechtsgebouw, toont de bezorgdheid op hun gezichten. Rull en Turull herinneren er aan dat onderzoeksrechter Llarena met hun gevangenneming de samenstelling van het Parlement wijzigde en de instelling van Rull als president van Catalonië voorkwam. Want de dag daarvoor had hij zich in het Parlement daarvoor gepresenteerd en op 24 Maart zou de tweede stemming daarover plaats vinden. Romeva toont het menselijk leed achter dit drama. Deze dag herinnert hem eerder aan de verjaardag van zijn dochtertje dan aan zijn gevangenneming. De fractievoorzitster van ERC, Marta Rovira, week die dag uit naar Zwitserland waar zij als politieke vluchteling wordt erkent. De Catalaanse leiders worden gevangen gehouden omdat zij gewelddadige rebellie tegen de overheid zouden hebben gepleegd. Na vijf weken van hoorzittingen in het Hooggerechtshof is daar nog steeds geen enkel spoor van te vinden.
Het is natuurlijk onmogelijk dat onder deze omstandigheden normale verkiezingen kunnen worden gehouden. Hoewel grondwetsartikel 155 (de opschorting van de Catalaanse autonomie) niet meer actief is, de facto verkeert Catalonië in staat van beleg.