Na iedere hoorzitting in het Spaans Hooggerechtshof tegen de Catalaanse leiders houdt Josep Casulleras Nualart een dagboek bij van wat er zich in de rechtszaal die dag heeft afgespeeld. Hier volgt een vertaling van de hoorzittingen waarin agenten van de Guardia Civil (GC) worden gehoord als getuigen.
(1600 woorden)
‘Agenten van de Guardia Civil verklaren als getuigen en creëren een angstwekkend verhaal over 1 Oktober en 20 September die de advocaten ontkrachten met feiten en bewijzen’
Eerste sergeant van de Guardia Civil G37772B is al een tijdje bezig met het vertellen van zijn getuigenis voor het Hooggerechtshof in de rechtszaak tegen het onafhankelijkheidsproces. Het is vijf uur in de middag. Hij beantwoord de vragen die de openbaar aanklager Jaime Moreno hem stelt over de interventie van het college Sant Adrià de Besòs op 1 Oktober. Hij houdt een gepassioneerd verhaal dat hem diep raakt, zo erg dat hij soms even moet slikken. Hij verteld dat toen ze bij het college aankwamen een groep mensen op hem afkwam en begonnen te schelden. ‘Maar wat me het meeste pijn deed waren die blikken die ze me toewierpen’, zei hij. Hij vertelde dat er driehonderd personen waren die trachten te verhinderen dat de GC naar binnen kon gaan. Maar uiteindelijk is dat toch gelukt. Er waren mensen die de deur blokkeerden, maar we hebben deze toch kunnen openen. En toen we binnen kwamen, ‘een andere verrassing’. Doodse stilte. ‘Er waren zo ‘n 300 personen, van alle leeftijden, ook oude mensen; het was een onneembare muur, ze zaten of lagen op de grond. En iedereen was stil en maande om stilte. We liepen over hen heen, voorzichtig om niet boven op hen te stappen. En toen we voorbij waren, waren er geen stembussen’. De eerste sergeant zijn stem begint te haperen. ‘Toen we teruggingen, begonnen ze opnieuw te beledigen en noemden ons moordenaars. We moeste verbaal geweld incasseren. Ik heb daardoor morele schade opgelopen.’ Op dit moment slaat zijn stem helemaal over. ‘Ik ging daar heen om een opdracht van de rechtbank uit te voeren. De blik zal me altijd bijblijven, zoals ze me vol minachting en haat aankeken.’ Aanklager Morena trekt een ernstig gezicht, zoals een televisie presentator die iets ernstigs meedeelt. En de sergeant sluit zijn getuigenis af met de vernietigende zin: ‘Ik begrijp niet waarom deze personen, mensen van het volk, zich als misdadigers gedroegen.’
In Sant Martà Sesgueioles, een dorp van 371 inwoners van Anoia, was er ook een ‘Walking Dead’. Dit vertelde een agent van de GC die naar het college ging om deze te sluiten. Hij trof er een ‘massa van mensen aan’. De inwoners van het dorp. Ze beschermden de stembus. De reis er heen vertelde hij op langzame, trillend prozaïsche manier. Ze zagen auto ‘s op de weg die die gebaren met de hand en een vinger maakten en dat ‘ieder respect jegens de autoriteiten in enkele uren in rook was opgelost’. Hij verteld, eenmaal daar aangekomen, moesten ze duwen om binnen te komen want de mensen boden weerstand. Ze kwamen een vrouw van middelbare leeftijd tegen die zich tegenover hen opstelde terwijl zij met haar armen zwaaide. Ze zei tegen hen: ‘Wat moeten jullie hier?’. Volgens de agent was haar houding uitdagend. Later ontdekte hij via Facebook dat zij de burgermeester was. Hij eindigt zijn betoog dat toen zij naar binnen gingen, vonden zij alleen een stembus van karton van de volksraadpleging van 9 November 2014. De aanklager en de getuigen vonden dit zeer ernstig want de GC had hiermee veel tijd verloren. Ze hadden hen misleid, en ondertussen hadden de mensen kunnen stemmen in een garage. Ze hadden hen voor de gek gehouden. De mensenmassa van Sant Martà Sesgueioles waren vijandig gestemd en agressief. Dat de rechtbank deze boodschap bijblijft.
‘We zullen ze prikken’
Het probleem met deze getuigenissen is dat wanneer de advocaten de overdreven en emotionele verhalen met gebeurde feiten en bewijsmateriaal willen weerleggen, rechter Marchena dat niet toelaat. In dit geval tekende advocaat Andreu Van den Eynde officieel protest aan omdat hij de beweringen van deze agent niet mag weerleggen met de opgenomen beelden door de camera ‘s van de GC zelf gedurende de interventie van die dag. De ondervraging van Van den Eynde aan de getuige was vernietigend: de getuige herinnerde zich niets over wat de advocaat vroeg, zoals of er drankjes op de tafeltjes stonden waarvan zij gezegd had dat deze als barricades werden gebruikt, of dat ze wist dat de enige persoon in de mensenmassa die een capuchon droeg (om niet herkent te worden, vert.) een infiltrant van de GC was, of ze wist wat het betekent als men van een ME agent hoort zeggen ‘We zullen ze prikken’, of ze wist dat een van de ME-ers zei dat ‘gebruik de knuppel op een manier alsof er geen volgende dag is’, of een andere: ‘Het is een wonder dat we geen botten hebben gebroken, maar het scheelde weinig’. Nee, daar wist ze helemaal niets van. Maar de boodschap van de advocaat was overduidelijk. En als je de video nog niet hebt gezien, het tribunaal staat niet toe om deze te laten tonen in de rechtszaal, dan kun je hem hier zien. (De eerste video in het originele artikel, vert)
Daarna gaan we terug naar Bigues i Riells, de bedrijfsruimte waar de GC miljoenen stembriefjes van het 1-Oktober in beslag nam. Ze deden deze in bestelbusjes en namen ze mee. Een groep mensen, een dertigtal, protesteerden buiten. Dit zijn, zoals ze worden genoemd, ‘de massa’ die zich concentreerden. Één van de agenten die meewerkte bij deze huiszoeking getuigde deze ochtend. Hij sprak over de protesterenden en zei dat ze beledigden en bedreigden. Hij bevestigde dat er mannen van 65 a 70 waren die op de grond voor de bestelbusjes gingen liggen zodat deze niet vooruit konden rijden. Het was allemaal erg vijandig. De mensen, zittend op de grond met de armen ineen. Agent S17971T verklaarde: ‘Het was om er bang van te worden. Want de mensen waren erg opgewonden.’ En uiteindelijk, op de twintigste dag van de hoorzittingen van het gerechtelijk proces, kwam de vergelijking tevoorschijn met Baskenland: ‘Ikzelf heb het conflict in Baskenland niet meegemaakt. Maar mijn oudere collega ‘s vertelden me dat het daar in het begin op precies dezelfde manier toeging, met mensen vol van haat.’ Dit is de vijandigheid waarover hij praat: een video die evenzo niet door Marchena in de rechtszaal getoond mag worden. Dit zegt al alles. Het betreft beelden van de GC zelf. (De tweede video in het originele artikel, vert)
En daarna een andere agent met nummer H12669K die deelnam bij de huiszoeking bij Unipost in Terrassa waar men brieven van de Generalitat geadresseerd aan de kiezers voor de deelname voor het referendum, in beslag nam. Toen hij na de huiszoeking naar buiten ging, trof hij er mensen aan die protesteerden. Hij verteld er dit over: ‘Voor de eerste keer geconfronteerd zag ik de haat op de gezichten van deze mensen.’ Advocaat Jordi Pina vroeg hem of hij als gevolg van deze traumatische ervaring psychologische hulp heeft gevraagd en hij antwoordde van niet. Of men schade aan de auto ‘s of aan agenten heeft toegebracht. Ook niet. Advocaat Marina Roig vroeg hem of de mensen gedurende de huiszoeking op de grond zaten. De agent antwoord bevestigend en voegt er aan toe dat ze een stembus van karton op de grond hadden neergezet.
Blikken van haat en minachting, zeggen ze. Er zijn bewijzen van beelden die aantonen dat de haat en minachting van de andere kant kwam. Deze getuigenissen lijken enorme overdrijvingen en ongeloofwaardig die niet gebruikt zouden kunnen worden als bewijsvoering. Maar in Madrid worden ze geaccepteerd. En het tribunaal zou het ook perfect kunnen accepteren. Men hecht er grote waarde aan de percepties van de secretaris van de rechtbank en van de agenten, dusdanig dat ze als bewijs zal kunnen worden gebruikt. Gedurende de fase van het gerechtelijk vooronderzoek gebruikte rechter Llarena precies dezelfde getuigenissen die we hier zien. Met dit verschil dat de advocaten de getuigenissen nu kunnen ontkrachten. En iedereen die het wil, kan dit aanschouwen. Het probleem is de scheidsrechter en het scheve perspectief waarmee hij er naar kijkt.
Daarom vinden ze het ideologisch vooroordeel van de rechtbanksecretaris en de agenten onbelangrijk. Zij spreken recht, niet wij. Wij staan terecht. Zoals advocaat Boye er ons aan herinnert: de juridische waarheid komt niet noodzakelijk overeen met de realiteit en de feiten. In Madrid, en in Barcelona, is er een pers die functioneert als een thermometer. Er zijn er die hyperbolisch overdrijven. Maar er zijn er ook die de toon aangeven, zoals La Vanguardia of El PaÃs. De eerste dagen waren zij zeer kritisch over de openbaar aanklager dat zijn ondervragingen een belachelijke vertoning waren en dat hij anticipeerde op het criterium van Marchena met betrekking tot de waarschuwing over valse getuigenissen. Nu staan deze kranten achter de aanklager en versterken de thesis van de beschuldigingen die door de agenten wordt verteld waarin zij ontkennen dat de protestbijeenkomsten vreedzaam en democratisch waren. Volgens deze pers, die de getuigende agenten ondersteunt door hen als wanhopig te beschrijven door de ‘blikken van haat’, komen we dichterbij de realiteit van tumult en algemene vijandigheid. En hoe zal het gerechtshof dit zien? Meer dan de helft van de leden van dit tribunaal maken ook deel uit van de rechtkamer die de aanklacht accepteerde voor het houden van dit proces. En daarmee is alles gezegd.
Nawoord van de vertaler:
Zowel de secretaris van de rechtbank die de huiszoeking op 20 September 2017 deed in het ministerie van EZ als de politie getuigen werden niet gefilmd tijdens hun ondervraging in de rechtszaal. Marchena gebruikte de directe uitzending van het proces als argument om geen internationale waarnemers toe te laten.