(770 woorden)
Het hoofd van de Guardia Civil in Catalonië
Deze dagen leerden we van het hoofd van de Guardia Civil in Catalonië, Daniel Baena, dat hij al in 2015 op eigen initiatief politieonderzoek deed tegen Catalaanse politici zonder dat er aanwijzingen waren van crimineel gedrag. Op dat moment was er nog geen Catalaanse regering en president Puigdemont was burgermeester van Girona, ver weg van de Catalaanse nationale politiek. Aanleiding voor dit onderzoek was de motie die in het Catalaanse Parlement werd aangenomen over de Catalaanse politieke situatie. De openbaar aanklager in Catalonië, Zaragossa, gaf hem vervolgens opdracht om al het doen van de Catalaanse politici na te gaan. Zelfs normale politieke activiteiten werden door hem gerapporteerd als pogingen om Spanje op te breken. Om een voorbeeld te noemen: de Catalaanse regering nam in die periode meer mensen in dienst om de belastingdienst te versterken en te verbeteren. Baena volgde dit op de voet omdat dit duidelijk een belangrijke stap kon zijn in de richting van de Catalaanse onafhankelijkheid. In 2012 was dit echter reeds door de Catalaanse regering en het Parlement overeengekomen. Het was dus een gewone politieke invulling van een besluit dat werd genomen lang voordat de Catalaanse onafhankelijkheid in de politiek ter sprake was. Bij herhaling beweert Baena als getuige van het Hooggerechtshof dat hij alleen mogelijke misdadige feiten onderzocht en geen politieke ideeën. In dezelfde periode sprak Baena reeds over ‘opstand'(‘sedicio’) in zijn politierapporten. Dit werd door de rechtbank nummer 13 in Barcelona overgenomen en later bij de arrestatie van de leiders van de burgerbeweging in Oktober 2017 ook door het Audiencia Nacional, en vervolgens door het Hooggerechtshof bij monde van onderzoeksrechter Llarena en de openbaar aanklager. De aanklacht van opstand en oproer begon dus allemaal bij Baena en vervolgde haar weg via de openbaar aanklager en de verschillende rechtbanken. Deze politieonderzoeken, lang voordat de zogenaamde misdaad werd begaan, toen de hoofdrolspeler van de zogenaamde rebelse opstand (president Carles Puigdemont) nog niet op het toneel van de nationale politiek aanwezig was, en daarom illegaal waren, maakt al het bewijsmateriaal van deze rechtszaak onbruikbaar. Advocaat Ana Bernaola mocht Baena daarover niet verder ondervragen en rechter Marchena verzekerde dat deze politieonderzoeken niet zullen worden gebruikt voor de veroordeling. Logisch, want illegaal verkregen bewijsmateriaal zou de gehele rechtszaak tenniet doen. Maar het gerechtelijk onderzoek en de aanklacht van het OM is wel op deze politierapporten gebaseerd
Baena noemt de periode vanaf 20 September tot 27 Oktober (toen de Catalaanse autonomie onder curatele van de Spaanse regering kwam te staan) een periode van opstand en rebellie. Maar er is in al die tijd niemand gearresteerd geweest anders dan de politici voor ondervraging, welke daarna weer werden vrijgelaten.
De verdediging vroeg hem ook of het Twitter account Tácito van hem afkomstig was. Deze Twitter gebruiker beledigde doorgaans de leiders van de Catalaanse onafhankelijkheidsbeweging. Baena zegt van niet. Uit een geluidsfragment van een interview met de krant Público is echter te horen waarin hij toegeeft de eigenaar van dit account te zijn. Baena is dus fervent tegenstander van de Catalaanse onafhankelijkheid en liegt daarover tegen de rechtbank.
Andere getuigen
Andere leden van de Guardia Civil spreken zonder uitzondering over de opstandige sfeer en de gewelddadige mensenmenigte die hen belegerden en ‘de haat in de ogenvan de mensen die hen angst aanjoegen zoals ze nog nooit gehad hadden’. Een Guardia Civil zegt dat hij op 1 Oktober gewond raakte bij de protesten. Bij doorvragen van verdediging blijkt dat hij zich aan zijn voet pijn had gedaan toen hij tegen de mensenmenigte aanduwde.
Een internationale waarnemer van het referendum, de Duitse oud-parlementariër Bernhard von Grünberg, zegt dat hij alleen geweld van de Spaanse politie heeft gezien. Ze gebruikten knuppels en rubberen kogels. Hij zag verscheidene gewonden onder de bevolking, maar geen enkele onder de politieambtenaren. Hij zegt een groot respect te hebben dat de mensen rustig bleven en de vreedzaamheid bewaarden, ondanks de grote consternatie door het geweld van de politie.
Het OM is naarstig op zoek naar misbruik van overheidsgeld door de Catalaanse politici. Tot nog toe heeft men geen enkele Euro gevonden die de Catalaanse overheid aan het referendum heeft besteed. De aanklager vroeg daarom of zijn komst en verblijf in Catalonië door de Catalaanse regering was betaald. ‘Om mijn onafhankelijkheid als waarnemer en andere activiteiten voor de VN te garanderen, betaal ik dit soort activiteiten altijd zelf.’ antwoordde hij. Zijn getuigenis voelde als een frisse wind door de muffe rechtszaal waarin doorgaans met verdraaiingen en overdreven verklaringen het geweld en een opstand in de schoenen van de kiezers wordt geschoven. Voor het eerst hoorden we in deze rechtszaal een getuige onomwonden de waarheid vertellen zoals wij die hier in Catalonië ervaren.