(250 woorden)
In de Verklaring van de (Spaanse burger)oorlog van 1 April 1939 begint met ‘Op de dag van vandaag…’ die mijn generatie uit het hoofd kent, zijn de woorden ‘gevangen’ en ‘ontwapend’, nog belangrijker dan de tekst aan het eind er van: ‘de oorlog is afgelopen’. Want de oorlog had veel eerder afgelopen kunnen zijn als deze zou zijn beëindigd op een andere manier. Er zijn vele oorlogen die zijn beëindigd met een overeenkomst, een vredesbestand, een compromis of een wapenstilstand. Maar Franco wilde dat de oorlog eindigde met een totale overwinning op het rode leger, ‘gevangen en ontwapend’. Oftewel met de totale ontmanteling van de vijand, zonder een enkele concessie zodat hij zijn handen vrij had om zijn eigen regiem te kunnen creëren. Hij had niet genoeg aan slechts een overwinning, die militair gezien reeds maanden tevoren was gewonnen. Hij verlengde de oorlog zolang als nodig was om de vijand ‘te vangen en te ontwapenen’. Dat was de enige manier wat hij de onder een overwinning verstond. Aan de andere kant was dit ook het instrument om voor oneindig lange tijd de toekomst naar zijn hand te kunnen zetten. Dat daar geen enkele twijfel over zou bestaan. De lange duur van het francisme is te begrijpen aan de hand van het ‘gevangen en ontwapend’, inclusief de capaciteit om de condities op te kunnen leggen gedurende de Overgangsperiode, veertig jaar daarna. De impact van deze Verklaring van tachtig jaar geleden duurt nog voort tot aan de dag van vandaag. Zonder dit is onze hedendaagse situatie niet te verklaren.