(650 woorden)
Dat het Catalaanse conflict de Spaanse regering niet geheel lekker zit, is aan verschillende uitspraken van haar ministers te merken. Gisteren toonde de vicepresidente Carmen Calvo duidelijk symptomen van nervositeit. In een radio / tv interview zei ze dat de regering het niet begrijpen zal indien Carles Puigdemont niet wordt uitgeleverd. Daarnaast zei ze dat indien Puigdemont niet uitgeleverd zal worden, Spanje dan maatregelen zal nemen.
Het eerste wat opvalt is dat Calvo denkt dat de Belgische regering invloed heeft op de beslissingen die door de justitie aldaar genomen worden. Met haar uitspraak bekent Calvo impliciet dat de scheiding van de machten in Spanje flinterdun zoniet afwezig is. Zij gaat er blijkbaar van uit dat dit ook zo functioneert in de andere Europese staten.
Ook zei Calvo: “We zullen niet begrijpen dat de Belgische staat niet erkent dat Spanje een volwaardige democratie is”. De internetkrant Vilaweb merkt in haar redactioneel schrijven fijntjes op dat zij daarmee niet wil beweren dat Spanje een democratie is (daar heeft de regering haar propaganda instituut Global Spain voor in het leven geroepen), maar dat België de Spaanse staat als zodanig moet erkennen of dit nu wel of niet zo is.
De bedreiging van Calvo om ‘maatregelen’ te nemen is tussen bevriende staten binnen de Europese Unie zeer ernstig. Het is niet de eerste keer dat Spanje een diplomatieke crisis met België heeft. Naar aanleiding van de uitspraken van de voormalig voorzitter van het Vlaamse parlement Jan Peumans in het voordeel zijn Catalaanse collega Carme Forcadell (die gevangen zit), werd de ambassadeur van Vlaanderen teruggeroepen. Spanje deed dit af als ‘slechts’ een vertegenwoordiger van een Belgische regio, maar in België wordt dit als een diplomatiek conflict tegen een substantieel deel van de Belgische staat beschouwd. Welke maatregelen Calvo in gedachten heeft zullen we moeten afwachten, maar het verbreken van alle diplomatieke relaties zal een diepe Europese crisis teweeg brengen.
Direct na de veroordelingen tegen de gevangen Catalaanse politici en burgerleiders voerde onderzoeksrechter Llarena voor de derde maal een Europees uitleveringsbevel tegen Puigdemont in. In eerste instantie stuurde de Belgische justitie de aanvraag voor uitlevering per omgaande terug omdat deze in het Spaans was geformuleerd in niet, zoals de Europese regelementen voorschrijven, in het Engels of het Frans. De eerste aanvraag voor uitlevering werd in November 2017 door rechter Lamela van het Audiencia Nacional geschreven. Deze trok LLarena toen in en voerde later een tweede arrestatiebevel uit. Ook dat uitleveringsbevel trok hij weer in omdat Duitsland Puigdemont alleen voor misbruik van overheidsgeld wilde uitleveren. Hierdoor kon Llarena hem niet voor het Spaanse gerecht brengen wegens oproer en hem voor vele jaren in de gevangenis laten opsluiten. Iedere keer wanneer zo ‘n Europees aanhoudingsbevel wordt aangevraagd moet de justitie van het betreffende EU lidstaat daar gehoor aan geven. Dat brengt veel werk en hoge kosten met zich mee. Het is niet onwaarschijnlijk dat de Belgische justitie geïrriteerd raakt wanneer om politieke redenen zo ‘n aanvraag bij herhaling wordt ingetrokken. De geloofwaardigheid van de Spaanse justitie loopt daarbij grote schade op.
Het is maar zeer de vraag of de Belgische justitie gehoor zal geven om Puigdemont uit te leveren. De exorbitante hoge straffen tegen de Catalaanse politici en burgerleiders roepen twijfels op of Puigdemont wel een eerlijk proces in Spanje zal krijgen. Het lijkt bovendien dat de Spaanse justitie de verdediging van Puigdemont wil frusteren . Vorige week werd bij de advokaat van Puigdemont, Gonzalo Boye, huiszoeking gedaan. De operatie vond plaats wegens verdenking van geldwitwas praktijken. Maar het moment van de huiszoekingen en de tijdelijke inbeslagname van telefoons en computerapparatuur van de advokaat zal ook bij de Belgische justite grote vraagtekens oproepen. Daarnaast loopt er nog een gerechtelijk onderzoek bij het Europese Hof van Justitie om te onderzoeken of Puigdemont juridische onschendbaarheid geniet omdat hij voor het Europese parlement gekozen werd. Voor de Spaanse justitie speelt dat geen enkele rol van betekenis. Maar dat ligt in België hopelijk iets anders.