1. Internationale waarnemers
Ondanks de opschortingen van de referendumwet door het Constitutioneel hof, alle waarschuwingen, bedreigingen en gerechtelijke aanklachten heeft de Catalaanse regering, de Generalitat, de nodige stappen gezet voor het houden van het referendum. Zij heeft internationale waarnemers gevraagd om het referendum op 1 Oktober te controleren op een orderlijk verloop. De eerste groep internationale waarnemers zijn inmiddels officieel aangesteld door de Kiescommissie en zij is reeds begonnen met haar werk. Het hoofd van deze groep is de Nederlandse ambassadeur Daan W. Everts. Deze heeft onder andere de missies van de Europese Unie in Kroatië en Bosnie geleid en is gespecialiseerd in het organiseren van verkiezingen. Everts heeft ervaring met onafhankelijkheidsprocessen en heeft geholpen met allerlei onderhandelingen over conflicten over de gehele wereld. Sinds 2008 leid hij waarnemers voor verkiezingen van de OSCE op diverse continenten. Ook zijn er waarnemers uit Frankrijk, Groot Brittanie, Verenigde Staten van Amerika en Polen.
2. In het Spaanse Congres
de woordvoerder van ERC, Gabriel Rufián, staat er om bekend dat hij soms bijzonder goed uit de hoek kan komen. Tijdens het debat vandaag in het Spaanse Congres heeft hij een computerprinter aan de vicepresidente Soraya Saenz de SantamarÃa laten zien. “Kijk, dit is wat u vervolgt. Dit is geen misdaad. Maakt u zich niet bezorgd, het is een eenvoudige republieke Samsung. Het is niet gevaarlijker dan een Epson of een HP. Het drukt beslist geen 500 Euro biljetten af want het is een zwart-wit printer.”
Rufián vraagt de regering om haar belachelijk gedrag achter zich te laten en dat ze zich gaan bezig houden met de ‘Nee’ campagne, als ze werkelijk interesse hebben dat Catalonië zich niet van Spanje zal afscheiden. “Laat u de printers met rust. Vervolgt u corrupten en dieven”, zei hij.
Aan het eind van zijn betoog heeft hij bekend: “Mevrouw de vicepresidente, ik heb een stembriefje, maar neemt u mij niet gevangen. Ik zweer u dat het voor eigen gebruik is. Tot ziens bij de stembussen”.
3. In het Europarlement
Het Europarlement houdt vandaag haar debat over de toestand van Europa. De Catalaanse volksvertegenwoordiger in het Europese parlement Josep-Maria Terricabras heeft naar de Europese Commissie opgemerkt dat ‘zij geen woord heeft gerept over de situatie in Spanje en het referendum in Catalonië’ in haar toespraak over de toestand van de Unie. “Ik vraag u niet dat u zich uitspreekt over de onafhankelijkheid, maar dat u er over nadenkt”. zei Terricabras.
Gedurende zijn korte toespraak legt hij uit: “Honderdduizenden Catalanen vragen om een referendum zoals Schotland. De Spaanse regering heeft er met geen woord over willen praten en het Catalaanse parlement heeft de referendumwet aangenomen”, zei hij. Vervolgens heeft hij vermeld dat de staat beantwoord met bedreigingen naar de Catalaanse regering en naar meer dan 1000 mensen met een openbare functie en naar de media opdat ze niet over het referendum praten of enige actie ondernemen. Hij heeft de Europese Commissie gevraagd waarom zij niets gedaan heeft om de vrijheid van meningsuiting te garanderen.
4. Het antwoord van Rajoy
Het komt er in het kort op neer dat er “niet onderhandeld kan worden over iets dat bewezen illegaal is”, als antwoord op de aanbieding van Puigdemont om te onderhandelen tot de laatste minuut. Hij blijft er bij dat het referendum niet wordt uitgevoerd. “In Spanje volbrengt men de wet, want het is een democratie.” En: “Er is in de gehele wereld geen enkele regering die een dergelijk referendum zou accepteren”. Hij waarschuwt dat: “de openbaar aanklagers, rechters en de Spaanse regering altijd handelen volgens de legaliteit”.
Blijkbaar is Rajoy niet zo zeker van zijn zaak. Want hij vraagt de Catalanen om niet te gaan stemmen en niet op te dagen als ze worden opgeroepen als beheerder van een stemlokaal of stembus. “Het referendum is illegaal en het is daarom een misdaad om er aan mee te werken.”
5. Campagne
Morgen begint officieel de verkiezingscampagne voor het referendum. De president en zijn gevolg zullen bij de meeting aanwezig zijn. Dit zal dan het eerste duidelijke signaal naar Madrid zijn dat men zich niets van de verboden aantrekt.
6. Een nieuwe site van de Generalitat
De officiële website voor het referendum, https://www.referendum.cat/, is vanmiddag door de Guardia Civil op last van de rechter gesloten. President Carles Puigdemont meld via twitter dat er twee nieuwe zijn geopend: http://www.ref1oct.cat/ en http://www.ref1oct.eu/, waarvan de laatste in Luxemburg huist om moeilijk bereikbaar te maken voor de Spaanse lange arm.
7. De oproep van de burgemeesters door de openbaar hoofdaanklager.
De 712 burgemeesters die voor het referendum zijn en lokalen in hun gemeenten beschikbaar stellen als stemlokaal, worden door de openbaar hoofdaanklager opgeroepen om een verklaring af te leggen. Indien zij niet uit zichzelf op komen dagen, zullen zij worden gearresteerd. Voor deze taak wijst de openbaar hoofdaanklager de Mossos d’Esquadra aan. De burgermeesters hebben massaal een protestmanifestatie aangekondigd voor komende Zaterdag in Barcelona. Tientallen burgermeesters hebben aangekondigd geen gehoor aan de oproep van de openbaar aanklager te geven. “Ze weten me wel te vinden”, is hun commentaar. De burgermeester van Solsona, David Rodriguez, heeft een gezamelijke overeenkomst tussen de burgemeesters voorgesteld. Het bericht heeft inmiddels de internationale pers, de New York Times om precies te zijn, gehaald.
Vroeg of laat begaat Spanje de fatale zonde. Eerder vroeg dan laat. Dan zal de Europese Unie ingrijpen met artikel 7, waarin de Spaanse staat wordt geïntervenieerd. Dit is slechts een enkele keer gebeurd: in Polen toen het Constitiutionele hof werd misbruikt voor politieke doeleinden.