Enkele belangrijke feiten die deze week zijn gebeurd met betrekking tot het onafhankelijkheidsproces.

Vrijwillige medewerkers voor het referendum.

Er is nogal wat onzekerheid over de juridische bescherming van de ambtenaren die zullen (moeten?) meewerken aan het referendum. Het plan van de Catalaanse regering is om een wet te ontwerpen voor het houden van het referendum op 1 Oktober, de zogenaamde juridische overgangswet. Vanwege de obstructie van de Spaanse staat zal deze wet (gedeelten van) de Spaanse wetgeving annuleren of substitueren. Zoniet, dan kunnen medewerkers van de Catalaanse overheid, waaronder andere de Catalaanse politie (Mossos d’Esquadra), die opdracht van de Catalaanse regering krijgen, in problemen komen met de Spaanse justitie. De juridische overgangswet zal dit soort problemen dus moeten voorkomen.

De Catalaanse president kondigde deze week aan dat zijn regering een arbeidsbeurs zal openen waarin zowel ambtenaren als gewone burgers zich kunnen aanmelden om mee te werken aan en tijdens het referendum. Deze tijdelijke vrijwilligers zullen dan officieel in dienst staan van de Catalaanse regering. Op deze manier zal geen enkele ambtenaar tegen zijn zin in moeten meewerken aan het referendum en worden deze tijdelijke medewerkers volledig juridisch beschermd. Het is in Spanje een gewoonte dat vaak ook vrijwilligers meewerken met verkiezingen. De huidig geldige wet met betrekking tot verkiezingen, LOREG (Organieke wet van het Verkiezings Regiem uit 1985), laat geen enkele discussie toe wie het voor het zeggen heeft over het verkiezingsproces en is duidelijk dat in geen geval ambtenaren de baas over een stembureau kunnen zijn.

De opening van een arbeidsbeurs van vrijwilligers werd sterk bekritiseerd door de oppositie. Als argument voerde zij aan dat als het referendum niet door ambtenaren kan worden uitgevoerd, het geen echte, legitieme stemming kan zijn. Dit, terwijl zij er zelf de laatste maanden juist het hardst op hamerde over de juridische zekerheid van de ambtenaren.

De openbaar hoofdaanklager van Spanje heeft eventuele vrijwilligers reeds gewaarschuwt dat al hun doen en laten nauwkeuring in de gaten zal worden gehouden en hij er geen enkel probleem in ziet om tot vervolging over te gaan, indien nodig.

Catalaanse politie

Deze week kondigde de Catalaanse minister van justitie aan om het corps van de Catalaanse politie, Mossos d’Esquadra, met 500 man uit te breiden. Het corps is sinds 2012 niet meer uitgebreid als gevolg van een tekort aan financiële middelen, hoewel dit hoognodig was. Nu eindelijk de begroting van 2017 door het parlement is goedgekeurd, zijn er de financiële middelen beschikbaar om het corps uit te breiden. De Spaanse regering echter, geeft slechts toestemming voor een uitbreiding van 50 man. Daarnaast speelt zich het feit af dat de Catalaanse politie sinds 2009 niet meer betrokken wordt bij de landelijke coördinatie voor terrorismebestrijding en andere aspecten van nationaal belang. Ook heeft zij geen toegang tot de internationale politie informatie, zoals Europol, met als excuus dat de Catalaanse politie geen overheidsinstelling van de staat is, maar slechts een
regionale instelling. Dit is nogal incoherent, daar de Baskische politie wél wordt betrokken bij de landelijke coördinatie en wél toegang heeft tot Europol. Catalonië, en met name Barcelona, is een dynamische regio en daardoor een aantrekkelijk gebied voor terrorisme. Zo’n 37% van alle terrorisme arrestaties in Spanje worden in Catalonië verricht. Met de beperkingen die de Catalaans regionale politie krijgt opgelegd, speelt de Spaanse staat daarom met de veiligheid van haar Catalaanse burgers. De verdenking is sterk, en niet geheel ongegrond, dat zij dit doet om de Catalaanse overheid te besnoeien en te straffen voor haar onafhankelijkheidsstreven. Bij navraag op de wekelijkse persconferentie van afgelopen Vrijdag 16 Juni, wist de woordvoerder van de Spaanse regering van Rajoy van helemaal niets en kon daarom geen enkele vraag over dit onderwerp beantwoorden. Ik laat verdere conclusies aan de lezer over.