1. Uitstel DUI
Afgelopen Woensdag vroeg president Puigdemont aan het Catalaanse Parlement om komende Maandag, 9 Oktober, de resultaten van het referendum te presenteren en dat het Parlement daar haar concludies uit zou trekken. Daarmee vroeg hij formeel aan het Parlement om een (eenzijdige) onafhankelijkheidsverklaring (Declaració Unilateral d’Independència of DUI, spreek uit ‘doei’) van Catalonië in stemming te brengen. De Catalaans socialistische groep, die fel tegen het referendum en een onafhankelijk Catalonië is gekant, bracht de aanvraag van Puigdemont naar het Constitutioneel Hof om te laten onderzoeken op ongrondwettelijkheid. De aangifte werd binnen 24 uur door het Hof geaccepteerd. Hierdoor wordt de aanvraag van Puigdemont aan het Catalaans Parlement opgeschort en niet mag worden uitgevoerd. Het komt er dus op neer dat de plenaire vergadering van het Catalaans Parlement voor a.s. Maandag verboden is geworden. Het parlementsbestuur had de aanvraag van Puigdemont nog niet in behandeling genomen. De plenaire vergadering voor maandag stond dus nog niet eens op de agenda, maar werd bijvoorbaat verboden door het Hof. Carme Forcadell, presidente van het Catalaans Parlement reageerde hierdoor op Twitter met: “Het verbieden van een plenaire Parlementaire vergadering die niet eens is aangekondigd is de nieuwe manier van overleggen”. Zij bedoeld hiermee een eventueel overleg tussen de Catalaanse en de spaanse regeringen hoe het resultaat van het referendum zou kunnen worden geïmplementeerd. Vergelijk dit eventuele overleg met het overleg dat plaatsvindt tussen de Britse regering en de EU over de Brexit.
Door het verbod van de plenaire vergadering voor a.s. Maandag door het Constitutioneel gerechtshof, wordt het resultaat van het referendum op Dinsdagmiddag door president Puigdemont gepresenteerd. Echter, dit keer zonder dat er expliciet verwezen wordt naar een onafhankelijkheidsverklaring om een verbod op deze vergadering te ontlopen. De onafhankelijkheidsverklaring zou diezelfde dag in stemming kunnen worden gebracht door de agenda op de dag zelf aan te passen. Dit is mogelijk indien twee partijen of de regering dit voorstelt. Dit is toen gedaan met de behandeling van de referendumwet op 6 September.
2. Beschuldigd van oproer
Vanochtend moesten Jordi Cuixart en Jordi Sà nchez, de voorzitters van de burgerorganisaties ANC en Omnium Cultural, en het hoofd van de Catalaanse politie, majoor Josep LluÃs Trapero (welbekend om zijn persconferenties na de terroristen aanslagen in Barcelona en Cambrills), voor de rechter van het Hooggerechtshof in Madrid verschijnen. Ze worden beschuldigd van ‘sedició’ (oproer) [1]. Het gaat om de protestmanifestatie die in Barcelona op 20 September werd gehouden voor de deur van het Catalaanse ministerie van economische zaken. Er werd daar toen huiszoeking gedaan naar informatie over het referendum. De huiszoekingen zelf zijn juridisch aanvechtbaar daar het ministerie van de Generalitat is en alleen de Mossos d’Esquadre het recht heeft om daar binnen te gaan. Het enige geweld dat is gebruikt, was tegen de politie busjes die voor de deur van het ministerie waren geparkeerd. Daar waren de banden van lek gestoken en van eentje werd de voorruit ingeslagen. De wapens die in de auto lagen, bleven onaangeroerd. Een grove onverantwoordelijkheid van de Guardia Civil om de wapens in de auto laten tijdens een dergelijke operatie! In een interview op de Catalaanse TV zei de minister van binnenlandse zaken en politiek hoofd van de politie dat dit gemakkelijk had kunnen worden voorkomen door de busjes om de hoek te parkeren. Hij noemde de busjes daarom een provocatie van geweld. De manifestatie op zichzelf verliep rustig, en zelfs in een bijna feestelijke sfeer. Het hoofd van de Catalaanse politie wordt dus beschuldigd omdat hij niet heeft ingegrepen in deze ‘tumultueuze’ oproer. Althans dat vind de openbaar aanklager.
3. Verhuizing bedrijven
Afgelopen donderdag kondigde de Bank Sabadell (BS), de op twee na grootste bank in Catalonië, aan dat zij vanwege de politieke instabiliteit haar sociale hoofdkantoor (niet het operatieve gedeelte) naar Alacant, dus in spanje maar buiten Catalonië zal verplaatsen. Ook de bank Caixabanc kondigde gister aan te verkassen naar La Palma. De beslissing van Caixabanc moet volgens haar statuut worden goedgekeurd door haar aandeelhouders. De regering van Rajoy heeft nu een decreet uitgevaardigd dat de goedkeuring van de aandeelhouders niet nodig is. De vereniging van bankgebruikers veroordeeld dit decreet als een vertreding van het recht van de aandeelhouders. Het multinationale bedrijf Gas Naural en de bank La Caixa beslissing ook om te verhuizen. Als reactie hierop, zijn de tweets van de econoom en hoogleraar aan Pompeu Fabra (Barcelona) en aan Princeton University (New York), Xavier Sala i Marti, erg interessant:
1 – Tweets over de angst en de banken. Als ik niet bang ben voor jou, dan heb jij geen macht over mij. Dat is de vooronderstelling.
2- De spaanse regering heeft besloten dat zij in Catalonië de macht wil hebben door ons bang te maken. Dit verklaard het extreme geweld van de politie.
3- Nadat blijkt dat de politie ons niet bang maakt (niet op 1 Okt en ook niet op 3 Okt), maakt ze een nieuwe stap in haar plan ‘bang maken’.
4- Ze zet druk op de bedrijven om uit Catalonië weg te trekken om de indruk te wekken dat de onafhankelijkheid de economie zal doen instorten.
5- IEDEREEN moet goed begrijpen dat dit een POLITIEKE operatie is. De verhuizing van het sociaal hoofdkantoor van Bank Sabadell of La Caixa heeft geen economische effecten.
6- Omdat ze hun kantoren niet willen en niet kunnen verplaatsen, zal dit geen invloed hebben op de arbeidsplaatsen, en ook niet op de BTW en belastingen.
7- De enige verandering is de bedrijvenbelasting. Dat is echter een zeer klein gedeelte.
8- Het bewijs dat het een politieke operatie is, blijkt uit het feit dat ze hun datacentrales niet verplaatsen.
9- Als ze weggaan omdat ze echt bang zijn dat Catalonië buiten de Euro zal komen, dan zouden ze hun datacentrales moeten verplaatsen..
10- …omdat de Europese Bank verplicht de datacentrales binnen de Eurozone te hebben. Waarom hebben ze dat dan niet gedaan? Want dat is erg duur!
11- Dat verklaard ook dat BS naar Alacant gaat en niet naar Madrid: in Alacant hebben ze al een kantoor (Die van Caixa Manresa welke ze voor 1 Euro gekocht hebben).
12- Het is daarom een goedkope manier om te zeggen dat je weggaat om mee te doen aan de strategie van de angst.
13- Maar onthoud goed, de economische effecten van deze beslissing zijn nul. Het betreft alleen maar de nieuwe strategie van de angst.
14- Onthoud goed: als er geen angst is, is er geen macht. We zullen doorgaan.
15- Uiteindelijk, het feit dat BS en La Caixa geen kantoor in Catalonië hebben, veroorzaakt het risico op een bankrun en andere erge gevolgen.
16- Zoals Oliu (directeur BS) zelf zegt, als we in een land zitten dat verzekerd is van de Euro, dan heeft zij de bescherming van de Centrale Europese Bank (BCE).
17- Dat wil zeggen dat de BCE al het risico op zich neemt en dat er geen gevaar voor het spaargeld is.
18- Daarom, niemand hoeft bang te zijn om zijn geld op de bank te hebben. Het is NIET nodig om het spaargeld van de bank te halen en om er voor te vrezen. Rustig en zonder angst.
Enkele kleine en middelgrote gemeenten hebben kenbaar gemaakt dat ze hun bankrekeningen bij deze banken uit onvrede over deze politiek opzeggen. Ook het redactioneel schrijven (in het engels) van 6 Oktober van de directeur van de Internetkrant Vilaweb, Vicent Partal, geeft een aardige beeld hoe over de stand van zaken wordt gedacht.
4. Enkele anecdotes
De gewelddadige beelden van de politie op 1 Oktober zijn de wereld rond gegaan. Wat niet zo uitgebreid verteld wordt zijn de anecdotes, de verhalen en de avonturen die men beleeft heeft op en voor deze dag. Het is niet allemaal pijn en verdriet. Er is gelukkig ook veel humor en er wordt deze dagen, naast alle emoties, ook heel wat afgelachen.
De spaanse politie en ‘militaire intelligentiedienst’ (een oxymoron in spanje) zijn op zoek geweest naar zo’n 6000 stembussen en meer dan 6 miljoen stembriefjes. Ze hebben drukkerijen doorzocht en stapels verkiezingspamfletten en pellets met 10 miljoen stembriefjes gevonden. Daarmee dachten ze dat het referendum niet kon doorgaan. Al met al hadden ze na alle inspanningen geen enkele stembus gevonden! Nu blijkt dat de stembussen in China via Alabama.com werden gekocht en in Frankrijk, noord Catalonië, zijn afgeleverd. Daar werden in een lokale drukkerij ook de stembriefjes gedrukt en op maat gesneden. Alles werd uitgevoerd door een familie die indertijd voor het Franco regiem naar Frankrijk moest uitwijken en sindsdien daar in ballingschap woont. Vandaar gingen de stembussen en stembriefjes allemaal vanuit Frankrijk met particuliere auto’s naar Catalonië, soms over de grens van La Junquera, soms over de kleine vluchtwegen door de bergen die in de burgeroorlog en tijdens het Franco regiem werden gebruikt om de grenscontroles te ontlopen. Eenmaal thuis aangekomen, werden de stembussen en briefjes op alle ondenkbare plekken werden verstopt, zoals midden in een hoog maïsveld, in een hooiberg, onder een bed, op de begraafplaats. De vervoerders hielden hun geheim voor iedereen verborgen, ook voor hun echtgenoten. Zo was er iemand die de stembussen in de kofferbak van zijn tweede auto had verstopt die toch weinig gebruikt werd. Totdat de vrouw op het idee kwam om te gaan winkelen in Barcelona met die auto…Toen moest ie wel vertellen waarom die auto nu even niet kon worden gebruikt.
Ook het tellen van de stemmen gebeurde soms op originele manier. Zoals in een kerk in Vilarodona waar men een mis simuleerde. Inclusief een pastoor die in zijn klerikale kledij achter het spreekgestoelte stond, terwijl de mensen uit volle borst een psalm zongen werden voorin de briefjes met ‘ja’, ‘nee’, ‘blanco’ of ‘ongeldig’ geteld.
In het dorp Sant Mori met 20 inwoners kwam de Guardia Civil met 15 man de stembussen te halen. Zoiets mag met recht ‘persoonlijke aandacht’ worden genoemd. Komen ze bij het stemlokaal waar de mensen, de meesten zijn al op leeftijd en men ziet ook iemand in een rolstoel, rustig zitten te picknicken aan de tafels. De politiemannen stellen zich voor het lokaal in een rij op als soldaten die iets belangrijks beschermen. De mensen blijven gewoon rustig zitten en filmen met hun mobieltjes het spectakel wat ze nog nooit eerder in hun plaats hebben meegemaakt. De ‘soldaten’ vinden geen stembus en stembriefjes. Natuurlijk niet: in een dorp met 20 mensen is het stemmen en het tellen binnen een kwartier gebeurd. Dus als het stemlokaal om 9 uur ‘s-morgens open gaat, dan kom je ‘s-middags om drie uur veel te laat. De twee stembussen bevonden zich vlak voor hun neuzen, hoog opgehangen in de boom voor het stemlokaal.
In Barcelona in de wijk Nou Barris deed de politie een inval in de school Tomàs Moro en nam een stembus mee vol met stembriefjes. Lege stembriefjes wel te verstaan. De verantwoordelijken voor de stembussen hadden de geldige stembussen voor een andere verwisseld. In ons dorp Solsona hadden we ook een reserve stembus met lege envelopen er in klaar staan voor het geval dat we bezoek kregen. Gelukkig is dat niet gebeurd.
De Ierse politica Emma Clancy van de Sinn Féin partij, was lid van het internationale waarnemersteam voor het referendum in Catalonië op 1 Oktober. Haar sociale verslag (in het engels) van die dag is erg interessant. Naast verschillende stemlokalen in Barcelona, bezocht zij ook stemlokalen in en rond Manresa en het stemlokaal in mijn woonplaats, Solsona.
5. Veroordelingen van het politiegeweld
Tot slot wil ik opmerken dat België, Slovenië, Finland, Litouen, Hongarije, Noorwegen, Ierland en de Republiek Tsjechië hun afkeur hebben getoond over het politiegeweld in Catalonië op 1 Oktober. Het zou Nederland, dat altijd klaar staat om haar morele vingertje op te steken naar landen die de burgerrechten schenden, goed staan als ook zij dit geweld zou veroordelen. Zoals de Catalaanse minister van buitenlandse zaken, Raoul Romeva, afgelopen zondag op de persconferentie richting de EU zei: “Wie zwijgt bij zulke misdrijven is medeplichtig.”
[1]
Sedició kan het beste vertaald worden als oproer tegen de gevestigde orde, opstand in het leger tegen de meerderen of muiterij aan boord van een schip. Bij zulk een oproer is sprake van (aanstichting tot) geweld, of ontwrichtende activiteiten. Er staat voor de leiders van de burgerorganisaties een maximale gevangenisstraf van 11 jaar als zij schuldig worden bevonden. Trapero kan als ambtenaar 15 jaar gevanngenis krijgen.