1. Een week geleden
De Ierse politica Emma Clancy van de Sinn Féin partij, was lid van het internationale waarnemersteam voor het referendum vorige week in Catalonië. Haar sociale verslag (in het engels) van die dag is erg interessant. Naast verschillende stemlokalen in Barcelona, bezocht zij ook stemlokalen in en rond Manresa en het stemlokaal in mijn woonplaats, Solsona.
2. Toespraak burgermeester van Solsona, Xavier Jounou, op 11 September 2007
Elf September is de Catalaans nationale dag waarop herdacht wordt dat Catalonië in 1714 door geweld werd bezet door de spaanse koning Filip V en sindsdien is Catalonië in spanje ingelijfd. Op 11 September 2007 sprak de toenmalige burgemeester van Solsona, Javier Jounou i Bajo (1959-2010), de mensen van onze woonplaats toe. Met zijn woorden wil ik laten zien dat het Catalaans probleem niet van de laatste dagen is. De oorsprong van de problematiek bestond reeds lang voordat het zogenaamde ‘onafhankelijkheidsproces’ zeven jaar geleden begon. In die tijd dacht een overgrote meerderheid absoluut niet aan een onafhankelijk Catalonië, maar velen zagen in die tijd wel dat de problematiek met spanje van structurele aard is. Javier wist dat goed onder woorden te brengen. De toespraak werd vorige week, als aandenken aan de veel te jong overleden Xavier, in het lokale krantje opnieuw afgedrukt. De tekst die hij uitsprak is vandaag de dag nog zeer actueel.
Alle meningen over deze problematiek zijn respecteerdbaar. Iedereen mag denken zoals hij wil over hoe Catalonië zou moeten zijn. Met meer of met minder zelfbestuur, van hen die vinden dat Catalonië een regio van Spanje zou moeten zijn tot en met degenen die een volledige onafhankelijkheid van Catalonië willen. Maar zij hebben één ding gemeen, en dat heet democratie, die niet kan neerbuigen en die altijd verdedigd moet worden. Onafhankelijk wat voor politiek en sociaal idealisme men aanhangt, dit is de hoeksteen van alles. Het is de vrijheid. Zonder vrijheid is er geen democratie. Zonder vrijheid is er geen gerechtigheid. Zonder vrijheid gaat de menswaardigheid verloren.
De vrijheid van ieder persoon is het eerste recht wat bewaard moet blijven in een rechtvaardig en voorspoedige samenleving. Maar direct na deze individuele vrijheid komt de collectieve vrijheid, die gaat over het recht van volkeren die hun eigen gezamelijke toekomst kunnen bepalen. Als er wel individuele vrijheid is, maar geen vrijheid van volkeren, dan kun je niet zeggen dat we in een volledige democratie leven. In dat geval zitten we in een beperkte vrijheid die mank gaat.
Het is niet waar, zoals sommigen beweren, dat de naties die de huidige staat van spanje vormen, vrij zijn. De personen misschien wel, maar de verschillende nationale realiteiten niet. Met als argument dat de soevereiniteit aan geheel het spaanse volk toebehoort, zouden landen zoals de onze nooit het recht op zelfbeschikking krijgen, hoe ze ook zouden willen. Wat voor vrijheid is dat die je ondergeschikt maakt en die je niet laat kiezen want een ander is superieur? Wat zijn dat voor democraten die het recht van een volk om vrij te kunnen kiezen niet accepteren en niet verdedigen? Waar zijn ze bang voor? Om de macht en de voordelen, waarvan ze weten dat het niet de hunne is, te verliezen? Een democraat die zijn mond vol heeft dat hij dat is, zou nooit en te nimmer een probleem vinden dat de vrijheid wordt uitgeoefend. Maar er is een bijkomend gevaar. De volken, net zoals kan gebeuren bij personen die beperkt worden in hun vrijheid, kunnen op een gegeven moment, door vermoeidheid en teleurstelling, zich er bij neer leggen en uiteindelijk neerbuigen. Dit is nu onze uitdaging, niet zwak zijn en niet de moed verliezen, niet denken dat er toch niets tegen te doen is en elkaar wijsmaken dat het nu zo ook goed genoeg is en dat we de actuele situatie accepteren.
We moeten ons er niet bij neer leggen om in een werkelijke democratie te willen leven. Daarom, jawel, moeten we vandaag dit feest vieren. Maar we moeten niet ophouden te werken, meer doen dan alleen vragen, om ons hoofddoel te bereiken. Om te bewerkstelligen dat de vrijheid van de volken volledig is en om zonder enige zeggenschap van boven te kunnen beslissen waar zij heen willen en met wie zij willen gaan. En om daarna het resultaat van de wil van de meerderheid te accepteren. Hieruit bestaat de democratie, en met dit, en met geen enkele ander formule, ligt de vrijheid ten grondslag.
Leve de vrijheid! Leve Catalonië!