Afgelopen Donderdag stuurde de Catalaanse president zijn tweede brief in een week naar de regering van Rajoy. Deze had een tweede ultimatum gesteld waarin Puigdemont duidelijk moest antwoorden dat hij niet de onafhankelijkheid van Catalonië had uitgeroepen. De eerste brief van Maandag jongstleden had Rajoy niet goed begrepen. In zijn brief zegt Puigdemont dat hij open staat en zal blijven staan voor dialoog en onderhandelingen, eventueel met een nationale of internationale tussenpersoon. Maar indien spanje door blijft gaan met haar represaillemaatregelen, zoals het gevangen nemen van de leiders van de Catalaanse burgerorganisaties, hij niet zal schromen om de Catalaanse onafhankelijkheid uit te te roepen. Duidelijker kon Puigdemont niet zijn: hij zei in directe bewoordingen dat de Catalaanse onafhankelijkheid nog niet was uitgeroepen, zoals Rajoy had gevraagd. De brief viel in verkeerde aarde of de spaanse regering heeft niet eens de intellectuele moeite genomen omde brief te lezen en te begrijpen, of advies gevraagd bij hen die daar toe in staat zijn. Binnen een half uur had de regering van Rajoy haar vooraf ingetypte antwoord reeds opgestuurd: zij zal doorgaan met de procedure van grondwetsartikel 155 om de Catalaanse autonomie op te heffen.
Vandaag besluit de regering van Rajoy in een bijzondere ministerraad officieel om grondwetsartikel 155 toe te passen tegen Catalonië: de interventie van de Catalaanse autonomie voor onbepaalde tijd. Zijn gedoogpartners, de ultrarechtse partij Ciutadans en de socialistische partij PSOE, staan achter Rajoy en zijn regering. Ook het hoofd van de spaanse staat, koning Filip VI staat achter dit besluit.
De interventie zal inhouden dat de Catalaanse regering van Puigdemont de bevelen direct van iemand in Madrid moet opvolgen. De Catalaanse politie wordt onder direct toezicht van het ministerie van binnenlandse zaken gebracht. De publieke media, radio Catalunya en TV3, met de woorden van de woordvoerdster van de PSOE, komen onder toezicht te staan zodat deze neutraal worden. In andere woorden: censuur zonder omhaal. De partijen in Madrid hebben onderling ook afgesproken dat op korte termijn, gedacht wordt aan Januari, verkiezingen van het autonome gebied worden gehouden. De Catalaanse financiën staan reeds sinds 20 September, illegaal, volledig onder toezicht van Madrid. Toen was dat met het excuus zodat geen stembussen konden worden gekocht. Nu dat excuus er niet meer is, behoud de spaanse regering zich het recht voor om de bankrekeningen in beheer te houden.
Dat is althans het plan. Dit plan moet eerst nog door de Senaat, nadat dit door een commissie is goedgekeurd en een weerwoord van Puigdemont is gehoord. Zo schrijft de spaanse wet dit voor. De goedkeuring in de Senaat is echter meer een formaliteit daar de PP een absolute meerderheid heeft. Zo kan artikel 155 binnen een week worden toegepast.
De regering van Rajoy en het hoofd van spanje maken de kardinale fout dat dit juridisch experiment zal slagen. Het valt nog maar te bezien hoe Rajoy zijn plan kan verwezenlijken. Om te beginnen zal president Puigdemont als reactie op deze maatregel de opschorting van de onafhankelijkheidsverklaring opheffen. Met als het ware het autonome gebied Catalonië is vanaf dat moment een onafhankelijke republiek met al haar internationale juridische en politieke gevolgen. Indien een dergelijke agressie van spaanse kant plaats vind, is een dialoog op nationaal niveau niet meer mogelijk en is de onafhankelijkheidsverklaring het enige antwoord. Daarnaast is het bovendien zeer de vraag of en in hoe verre de Catalaanse regering en haar ministeries na de onafhankelijkheidsverklaring gehoor zullen geven aan de orders vanuit Madrid. Het is al aangetoond dat de Catalaanse politie zich niet zomaar aan het spaanse ministerie van binnenlandse zaken zal overgeven. Dit is in de dagen voor het referendum reeds geprobeerd en is toen mislukt. Het is goed mogelijk dat de politici en enkele beambten, zoals het hoofd van de politie, Trapero, dan worden gearresteerd.
Daar komt dan ook nog bij dat een groeiende meerderheid van Catalaanse burgers niet bereid zijn zich hier bij neer te leggen. Het gaat hier niet enkel en alleen maar om de Catalaanse onafhankelijkheid. De keuze is nu of men onder een totalitaire staat wil leven of dat men kiest voor een vrije democratie. De burgerlijke weerstand heeft haar kracht al een keertje getoond door het transporteren en verbergen van de stembussen en de briefjes voor 1 Oktober. Bij hoog en bij laag bleef Rajoy beweren dat er niet zou worden gestemd want er zijn geen stembussen. Iedereen heeft kunnen zien dat er 2,3 miljoen mensen hun stem hebben uitgebracht. Gisteren volgden veel de burgers de oproep op van de burgerorganisaties ANC en Omnium, waarvan hun leiders gevangen zitten, om extra geld van hun bankrekening te halen die. De grootste banken zijn, zogenaamd om veiligheidsredenen maar in werkelijkheid om de burgers schrik aan te jagen, naar buiten Catalonië zijn verhuisd. Sommige bankfilialen kwamen tijdelijk zonder geld te zitten en hun beurswaarde daalde door deze actie. Dit was slechts een speldenprik wat burgers kunnen doen indien zij een regering tegen hun zin opgedrongen krijgen.
Dan hebben we ook nog de politieke druk op spanje van internationale zijde. De Europese Raad heeft haar kans voorbij laten gaan door officieel Rajoy te blijven steunen door te zeggen dat het een interne spaanse aangelegenheid is. Niemand heeft zich hierover verbaasd. Europa moet blijven zoals het is om de gevestigde politieke orde en macht te kunnen behouden. Het bericht was duidelijk: de economische belangen gaan voor de rechten van haar eigen EU burgers (het zijn nu geen buitenlandse vluchtelingen), die met voeten worden getreden. Dat de EU daarmee haar eigen verdragen schendt, is blijkbaar van secundair belang. Enkele lidstaten, België en Slovenië, hebben wel openlijk hun sympathie en steun voor Catalonië getoond. Op niet bestuurlijk niveau begint er kritiek op spanje te komen. Zoals de groep The Elder, oud presidenten en vooraanstaanden van verschillende landen, zoals ex-president Obama, en in een open brief vragen 24 Nobelprijswinnaars voor onderhandelingen tussen spanje en Catalonië. De Britse ex-ambassadeur Craig Murray noemt het toepassen van artikel 155 en gedwongen verkiezingen door spanje regelrecht fascistisch.