Gisteren werd duidelijk dat de Catalaanse president Puigdemont naar Brussel was afgereisd. De algemene gedachte was dat hij gevlucht was en daar politiek asiel zou aanvragen. België is één van de weinige Europese landen die ook asielaanvragen van EU burgers uit andere Europese lidstaten in behandeling neemt. Niets blijkt echter minder waar. Puigdemont en vier van zijn ministers zijn naar Brussel afgereisd om in het hard van de Europese Unie hun verhaal te doen. Het politieke conflict van Catalonie is geen interne zaak van Spanje, zoals Spanje zelf en de Europese Commissie blijven volhouden. Het is een Europese kwestie die iedereen aangaat, want de fundamentele rechten van Europese burgers worden geschonden. Om dit kracht bij te zetten hielden Puigdemont en zijn ministers vanmiddag een persconferentie in de hoofdstad van de Europese Unie. Dit is de samenvatting:
– Hij is uit spanje weg gegaan om geweld te voorkomen. Ze hadden informatie dat spanje, na de onafhankelijkheidsverklaring afgelopen Vrijdag, met alle geweldsmiddelen die ze hebben, politie, guardia civil, falangistische groeperingen en misschien het leger, gewelddadig wilden ingrijpen.
– Hij vraagt geen politiek asiel aan. Hij is in Brussel om de Catalaanse kwestie in het hart van de EU aan de kaak te stellen.
– Hij vraagt de EU en haar lidstaten om te helpen een dialoog met spanje aan te gaan. In tegenstelling tot spanje, hebben hij en zijn regering altijd open gestaan voor het politieke dialoog.
– Puigdemont zal in Brussel blijven totdat hij de garantie heeft op een eerlijk proces in Spanje. Dit is nu aantoonbaar niet het geval. Hij en zijn ministers worden nu aangeklaagd voor opruiing, een aanklacht die in ernst vergelijkbaar is met terrorisme, aldus de minister van binnenlandse zaken. De openbaar hoofdaanklager is niet uit op een eerlijke rechtszaak, maar op vergelding, zo zei Puigdemont.
– Afgezien dat de democratisch en legitiem gekozen president onschuldig is aan opruiing, is de aanklacht bovendien niet rechtsgeldig. Er is nooit sprake geweest van aanzet tot openbaar geweld door Puigdemont en zijn regering. Wie wel geweld heeft gebruikt, dat was de politie en de guardia civiel op 1 Oktober. Puigdemont zei dat de politieke groepering JxSÃ met een verkiezingsprogramma voor onafhankelijkheid op democratische manier in September 2015 met overgrote meerderheid is gekozen. De opkomst voor die verkiezingen haalde zelfs een recordhoogte van 78%. ‘Toen heeft niemand gezegd dat het verkiezingsprogramma illegaal was. Dus waarom worden we nu vervolgd?’ vroeg hij zich af.
– Puigdemont gaat de uitdaging van Rajoy aan om mee te doen met de verkiezingen van 21 December. Het is onbekend of hij zich verkiesbaar zal stellen. ‘De Catalanen hebben altijd gewonnen via de stembus. Gebruik van geweld hebben ze altijd verloren.’ Hij zegt ook: ‘wij zullen het resultaat van de verkiezingen op 21 December respecteren, wat de uitkomst ook zal zijn. En hij stelt de vraag: ‘Doen Rajoy en de PP dat ook? Ja of Nee? Respecteerd Rajoy de uitslag van het referendum?’
De spaanse justitie heeft vandaag ook niet stil gezeten. Zij heeft de aanklacht van de spaans openbaar hoofdaanklager, Maza, tegen Puigdemont, zijn regering, de presidente van het Parlement, Carme Forcadell, en tegen de bestuursleden van het Parlement die voor onafhankelijkheid zijn, geaccepteerd. Zowel de regering als het parlementsbestuur moeten 2 en 3 November voor de rechter hun verklaringen afleggen. In drie dagen moeten zij bovendien gezamelijk 6,2 miljoen Euro borg betalen. Zo niet, dan worden de privébezittingen van de politici in beslag genomen.
Het Constitutioneel Hof heeft in een uitspraak de onafhankelijkheidsverklaring definitief als ongrondwettelijk verklaard. Niemand hier had anders verwacht, behalve dat de uitspraak nu binnen een week is gevallen en niet na 5 maanden of enkele jaren, wat meestal het geval is.
In het algemeen lijkt me dat de persconferentie van Puigdemont in Brussel een zeer goede zet is geweest. Met de persconferentie in hartje Europa veranderd de interne spaanse aangelegenheid in een Europees probleem. Puigdemont vroeg juist op deze plek aan de EU om de rechten van de Catalaanse burgers te respecteren en te beschermen volgens de fundamenten waarop de Europese Unie is gebaseerd. De Europese Commissie, onder leiding van president Juncker en vicepresident Timmermans, moedigt spanje direct aan met haar onderdrukkingen en vervolgingen tegen Catalonië door vol te blijven houden dat het een spaans interne aangelegenheid is en dat het autonome gebied weer onder de spaanse grondwet moet worden gesteld. Met het aan de kaak stellen van een eerlijke rechtspraak in hartje Europa zet hij spanje en de Europese leiders die het conflict willen negeren behoorlijk voor het blok om hun instelling met betrekking tot dit conflict te veranderen. Zijn twijfel over de spaanse justitie is gefundeerd op de gevangenneming van de twee leiders van de onafhankelijkheidsbeweging, Jordi Cuixard en Jordi Sà nchez, nu twee weken geleden. Het siert de uitgeweken Catalaanse president dat hij geen politiek asiel aanvraagt bij de Belgische overheid. Hiermee voorkomt hij dat België een diplomatiek conflict met spanje krijgt. Hij kan in België blijven, net zoals ieder andere Europese burger die in het Schengen gebied woont, aldus de Belgische president Charles Michel.
De andere helft van de Catalaanse regering die niet naar Brussel is afgereisd, waaronder vicepresident Junqueres, hielden vandaag hun ministerraad, zoals op Dinsdag gebruikelijk is. De interventie van de Catalaanse overheden gaat echter ook door. Vandaag verdwenen de principiële Internetpagina’s van de regering en van de president. Van de laatste, ‘president.cat’ is heel toepasselijk vervangen door ‘president.exili.eu’. Daarnaast viel de guardia civil het hoofdkantoor binnen van de Mossos d’Esquedra, en vele andere kantoren verspreid in het land. Ze zijn op zoek naar de tapes met de gesprekken die op 1 Oktober door de Catalaanse politie zijn gevoerd. Deze gesprekken wil men gebruiken in de rechtszaak tegen de Mossos die, volgens de guardia civil, tijdens het referendum te weinig en te zwak zou hebben opgetreden om de stembussen in beslag te nemen en de stemlokalen te sluiten.