(1450 woorden)
Einde van de impasse
Sinds de opheffing van de Catalaanse autonomie in November 2017 verblijft de Catalaanse politiek zich in een impasse. Alhoewel de opschorting van de autonomie is opgeheven met de instelling van de regering van Quim Torra en Catalonië weer door een eigen Parlement en regering wordt bestuurd, durven de politici geen daadkrachtige beslissingen te nemen waarvoor zij gekozen waren vanwege de constante dreiging om gerechtelijk vervolgt te worden. Er ontbreekt een duidelijke leiding zowel vanuit de politiek als vanuit de burgerbewegingen. Dit was de toestand tot een week geleden. Op één December verkondigden de Catalaanse gevangenen Jordi Sà nchez en Jordi Turull dat zij in hongerstaking waren gegaan. De reden is dat hun fundamentele rechten niet door het Grondwettelijke Hof worden beschermt. Hun hoger beroep tegen hun voorlopige hechtenis ligt al meer dan een jaar te wachten op een uitspraak, terwijl binnen een termijn van 30 dagen een oordeel moet worden geveld. De Catalaanse gevangenen kunnen hierdoor niet verder procederen bij het Europees Gerechtshof voor de Rechten van de Mens. Op drie December begonnen Joaquim Forn en Josep Rull ook aan een hongerstaking. Het initiatief van de hongerstaking door de vier politieke gevangenen hebben de Catalaanse bevolking blijkbaar uit hun shock en apathie van de gebeurtenissen van het afgelopen jaar wakker gemaakt en hebben zij een manier gevonden om het initiatief te nemen.
Ministerraad in Barcelona
Op 21 December is het een jaar geleden dat in Catalonië verkiezingen werden gehouden. Om deze door Rajoy opgelegde en illegale verkiezingen (hij was helemaal niet gerechtigd om de Catalaanse regering te ontslaan en het Parlement te ontbinden) van vorig jaar te vieren, heeft de Spaanse president Sánchez bij wijze van verzoeningsgebaar en toenadering besloten om zijn ministerraad op deze dag in Barcelona te komen houden. Maar de Catalanen zien dit, begrijpelijk, als een pure provocatie. De burgerbewegingen CDR en verschillende linkse politieke partijen, waaronder La CUP, hebben daarom aangekondigd dat zij de wegen in Catalonië uit protest zullen blokkeren. Vakbonden hebben voor deze Vrijdag een middag van algehele staking afgekondigd. De doorgaans gematigde en zeer geciviliceerde burgerbeweging ANC heeft haar leden meegedeeld dat zij zich moeten voorbereiden op iets meer dan een gewone protestbijeenkomst.
Blokkering wegen door protesten tegen vervolgingen
Na het lange weekend dat de Spanjaarden vierden wegens een nationale feestdag op 6 December, keerden velen op Zondagavond weer naar huis. Bij veel tolpoortjes op de snelwegen haalden de CDR uit protest tegen de politieke gevangenen er de slagbomen weg zodat het verkeer gratis door kon rijden. Eerder deze dagen blokkeerden zij op verschillende plaatsen in Catalonië de wegen, waaronder de AP7 snelweg grenzend aan Valencia. De Catalaanse politie handelde volgen proportionele normen en voerde geen charges uit tegen de wegblokkeringen en het openzetten van de tolpoorten.
De onafhankelijkheid van Slovenië
Zoals eerder vermeld werd afgelopen Zaterdag 8 December in Brussel de Raad voor Catalonië opgericht. President Torra zei daar dat de onafhankelijkheid op eenzelfde manier moet worden verkregen als Slovenië in 1991 had gedaan. De krant La Vanguardia, van de ultra rechtse en pro-Franco uitgeverij GODO, beschreef dat bij de onafhankelijkheid 62 doden waren gevallen. ‘Torra wil dus dat er doden vallen’, was de interpretatie van de krant. De Spaanse politici van de PP, Ciutadans en PSOE pakten dit op en zien dit als een bewijs dat Torra geweld wil gaan gebruiken voor het verkrijgen van de Catalaanse onafhankelijkheid. La Vanguardia schrijft niet dat de doden de oorzaak waren van de agressie van Servië die het federale leger naar Slovenië stuurde en wat resulteerde in een tien dagen durende oorlog. Niet dat de krant dit niet weet, want tijdens deze oorlog, op 28 Juni 1991, schreef de toenmalige directeur van deze krant Joan Tà pia in het editoriaal artikel dat de agressor Servië was die Ljubljana binnenviel en hij verdedigde Slovenië met: ‘Joegoslavië moet kiezen tussen haar eenheid of democratie’. Vandaag de dag is Slovenië een erkende democratie en lidstaat van de EU. Servië heeft wat dit betreft nog een lange weg te gaan.
Door de ontstane rel lichtte de woordvoerder van JxCat de woorden van Torra bij. Deze zei dat Torra met de ‘Slovenië manier’ bedoelde dat het legitiem en internationaal erkend is dat een gebied zoals Slovenië of Catalonië zich eenzijdig onafhankelijk verklaren, mits dit op democratische en vreedzame manier gebeurt.
Maar La Vanguardia blijft valse informatie de wereld in sturen over het geweld bij de onafhankelijkheid van Slovenië. En het Spaanse mediacircus bazuint het rond in de kranten en op TV: de spanningen in Catalonië stijgen en de onafhankelijkheidsbeweging stuurt aan op geweld. De voorheen repectabele en zeer invloedrijke krant El PaÃs schrijft in haar editoriaal: ‘Beide voordrachten van Torra en ComÃn (ex-minister van Puigdemont in ballingschap) vonden op dezelfde dag plaats toen de paramilitaire squadrons van de onafhankelijkheidsbeweging de hoofdwegen naar Catalonië afsloten, tezamen met de passiviteit van de Mossos d’Esquadra die was opgedragen door een politiek commando.’ Dezelfde leugens die de openbaar aanklager in zijn aanklacht schrijft en die rechter Llarena overnam, maar die niet werden geslikt door de justitie in Duitsland, in België en in Schotland. Want de justitie in Europa ziet helemaal geen geweld van de kant van de onafhankelijkheisbeweging. Dit kan niet van Spaanse zijde worden gezegd.
Dreigingen met nieuwe interventie van de Catalaanse autonomie
De wegversperringen door de CDR en het proportionele optreden van de Mossos d’Esquadra daarbij, de oprichting van de Raad voor Catalonië, de weigering van de Catalaanse partijen om in te stemmen met de jaarbegroting van de regering van Sánchez en het verlies van de PSOE in de verkiezingen van Andalusië (waarbij de ultra rechtse partij Vox grote winst behaalde) heeft de socialistische regering in paniek gebracht. Vicepresidente Calvo zei dat de Catalaanse politie niet in staat is haar taak te doen en dat zij daarom door de Spaanse politie en Guardia Civil moet worden vervangen indien de Mossos d’Esquedra de veiligheid niet kunnen garanderen. Zij stuurde daarom een brief naar de Catalaanse vicepresident en de minister binnenlandse zaken voor opheldering over de ‘passieve houding’ van de Catalaanse politie. ‘Want de veiligheid en het fundamentele recht van de Spanjaarden is met de wegblokkeringen en het openzetten van de tolpoorten door de CDR commando ‘s (let op de legerterm uit de mond van de Spaanse vicepresidente!) in gevaar.’ (Dat in een democratie als Frankrijk de Gele Hesjes al vier weken lang de wegen in geheel het land blokkeren zonder dat dit gevaar vormt voor de ‘fundamentele rechten en veiligheid’, is haar blijkbaar ontschoten.) En indien Torra ‘de gewelddadige weg van Slovenië’ op gaat, zal zij er niet voor terugdeinzen om opnieuw grondwetsartikel 155 opnieuw in te voeren. De PP en Ciutadans vragen al geruime tijd bijna dagelijks om de ophef van de Catalaanse autonomie. Zij willen voor een lange periode, of zelfs definitief, de autonomie opschorten en vinden dat ook de Catalaanse omroep en de scholen moeten worden geïntervenieerd omdat deze zouden indoctrineren. Nu begint voor het eerst ook de socialistische regering van Sánchez dit verhaal te verkopen. Vooralsnog heeft Calvo aangekondigd dat zij 400 man Policia Nacional en Guardia Civil zal sturen om de geplande ministerraad in Barcelona ordelijk te laten verlopen. Het ligt de Catalanen nog vers in het geheugen toen de politie met de kreet ‘A por ellos!’ (‘Tegen hen!’) vorig jaar naar Catalonië kwam om het referendum te stoppen. Als dat geen verzoeningsgebaar is…
Het antwoord van de Catalaanse regering is dat zij, ondanks de zware onderfinanciering van de de Mossos d’Esquadra, de veiligheid perfect onder controle heeft. Dat de redenering van Calvo politiek gemotiveerd is blijkt volgens de Catalaanse regeringswoordvoerdster uit het feit dat de Spaanse regering geen woord repte toen de taxi ‘s in Barcelona (en later ook in Madrid) afgelopen zomer wekenlang de wegen in de stad blokkeerden.
De oorlogstaal van de regering van Sánchez duidt er op dat zij aanstuurt op een nieuwe opschorting van de Catalaanse autonomie of erger, met als excuus dat Catalonië zich gewelddadig gedraagt en de veiligheidssituatie niet onder controle heeft. Zo te zien willen zij dit op een getrapte manier uitvoeren, beginnend met de interventie van de Catalaanse politie en eindigend met de opheffing van de Catalaanse autonomie. De sfeer wordt er niet minder grimmig op.
Aankondiging begin rechtszaak
Tegelijkertijd kondigt het Hooggerechtshof aan dat de rechtszaak tegen de aangeklaagde Catalanen op 18 December zal beginnen. Eerst zullen de verdachten worden verhoord die (nog) op vrije voeten zijn. Rond half Januari zullen de gevangenen worden overgebracht naar Madrid om te kunnen worden verhoord. De La CUP partij heeft aangekondigd dat de protesten tegen de ministerraad in Barcelona het begin zal zijn van de totale lamlegging van het land gedurende het proces. Of daar voldoende steun voor is onder de Catalaanse bevolking is nog de vraag. Maar het lijkt er op dat alle gebeurtenissen zullen samenvallen als een perfecte storm.