(880 woorden)
Aankondiging hongerstaking
Vanochtend, 1 December, maakten de advocaten van twee Catalaanse politieke gevangenen, Jordi Sà nchez en Jordi Turull, in eenpersconferentie bekend dat zij voor onbeperkte tijd in hongerstaking zijn gegaan. Zij gingen in beroep tegen hun voorlopige hechtenis, de schendingen van hun fundamentele mensenrechten en burgerrechten, zoals hun aanstelling als president van Catalonië en uiteindelijk hun uitzetting als afgevaardigde uit het Catalaanse Parlement. Al hun zaken in hoger beroep tegen het Hooggerechtshof werden het afgelopen jaar door het Spaans Constitutioneel Hof (Tribunal Constitucional of TC) weliswaar aangenomen om te worden behandeld (terwijl normaal doorgaans slechts 1 procent van de beroepszaken door het TC worden aangenomen), maar er volgde geen enkel besluit of uitspraak binnen de wettelijke termijn van 30 dagen. Zelfs na een jaar van procederen, het eerste hoger beroep dateert van 22 November 2017, is geen enkel van de beroepszaken tegen rechter Llarena van het Hooggerechtshof door het TC afgehandeld. Het gaat om een twintigtal zaken in hoger beroep bij het TC. Het Europese Hof van de Rechten van de Mens (EHRM) eist dat eerst alle juridische mogelijkheden binnen het land zelf moeten zijn geprobeerd. Pas indien iedere verdere mogelijkheid is uitgeput, accepteert het EHRM een zaak. Door zich niet uit te spreken over de beroepszaken, blokkeert het Spaanse TC de toegang tot het EHRM.
Een partijdig tribunaal
Gisteren verscheen de eerste foto van de Catalaanse leiders sinds hun gevangenneming. De rechtszaak tegen hen zal in de loop van Januari beginnen. De voorzitter van de rechtszaal van het Hooggerechtshof die de zaak zal doen, Marchena, werd twee weken geleden door de Partido Popular voorgesteld als president van het Hooggerechtshof en van de Hoge Juridische Raad. De PP senator en fractiewoordvoerder van de Senaat, Cosidó, zei toen in een WhatsApp naar zijn 146 fractiegenoten dat ze met Marchena als president het proces ook via de achterdeur kunnen beïnvloeden. Marchena werd door deze WhatsApp zaak gedwongen zich terug te trekken als president van het Hooggerechtshof en blijft voorzitter van de rechtkamer die de Catalaanse leiders zal veroordelen. Hij is echter nu gebrandmerkt als een rechter die een duidelijke band met de PP heeft. Hij kan daarom niet meer als onafhankelijke rechter in dit proces functioneren. De advocaten hebben een zaak tegen hem en alle andere rechters van deze kamer aangespannen om hen te wraken. Degene die daarover moet oordelen is hetzelfde Hooggerechtshof. In zijn verdediging hiertegen schrijft Marchena dat hij geen enkel direct of indirect belang in deze zaak heeft. Indien hij niet zal worden vervangen, kunnen de advocaten kunnen dan alleen nog, je raadt het al, bij het TC in hoger beroep gaan.
Spanje veroordeeld door EHRM wegens partijdige rechtbanken
Een beroepszaak bij het EHRM kan bijzonder lang duren. De Baskische parlementsafgevaardigde Ortegi werd voor zes en een half jaar gevangenisstraf veroordeeld wegens lidmaatschap van de terroristische afscheidingsbeweging ETA. Pas toe hij na deze periode vrij kwam, werd hij door het EHRM in het gelijk gesteld dat het Hooggerechtshof en het Audiencia Nacional partijdig waren geweest in zijn veroordeling. Deze uitspraak door het EHRM vond vorige maand plaats.
Turkije veroordeeld door EHRM wegens voorlopige gevangenis van volksvertegenwoordiger
Tien dagen geleden veroordeelde het EHRM Turkije voor het onvoorwaardelijk gevangen houden van de koerdische HDP parlementariër Selahattin Demirtaş. Hij zit al twee jaar gevangen in afwachting van zijn proces. Hiermee heeft het EHRM een precedent geschapen dat het in voorlopige hechtenis houden van een gekozen volksvertegenwoordiger een misdaad is. Met de lange onvoorwaardelijke hechtenis van de Catalaanse leiders begaat Spanje nu dezelfde misdaad om politieke tegenstanders uit te schakelen.
Het is dus juridisch vastgesteld dat de hoogste rechtbanken in Spanje, het Audiencia Nacional, het Hooggerechtshof en het TC partijdig zijn. President Puigdemont, die in eerste instantie door de aanklager als ‘de leider van de criminele organisatie’ werd gekenmerkt, werd door de Duitse rechtbank vrijgesproken van oproer met gewapend geweld. En als de leider onschuldig wordt verklaard door een Europees gerechtshof, dan zijn ook de medewerkers onschuldig. Hiermee is dus bovendien juridisch bewezen dat de aanklacht van oproer of opruiing met militair geweld tegen de Catalaanse gevangenen ongegrond is. (De aanklager zegt nu echter dat vicepresident Junqueras, die gevangen zit, de daadwerkelijke leider was. President Puigdemont heeft er blijkbaar niets mee te maken en wordt amper in de aanklacht genoemd.)
Een klok is gaan lopen
De hongerstaking van Jordi Sà nchez en Jordi Turull is een beslissing die verregaande persoonlijke gevolgen voor hen kan hebben. Volgens de arts die de persconferentie bijwoonde is hun gezondheid al vanaf het begin van de hongerstaking in gevaar. Een dergelijke hongerstaking is hooguit anderhalf* a twee maanden uit te houden. Het is daarom ook de allerlaatste optie die zij hadden om het onrechtmatig handelen van Spanje tegenover hen, hun collega gevangenen en tegenover Catalonië aan de kaak te stellen. Er is nu een klok gaan lopen. Hun lichaam zal, beetje bij beetje, steeds meer de gevolgen van de hongerstaking ondervinden. Op een onbekend moment, maar maximaal over twee maanden, zal de klok twaalf uur slaan.
Petitie
De Catalaanse leiders die in hongerstaking zijn gegaan hebben een petitie geschreven (in het Catalaans) om aangifte te doen van de misdaad door Spanje. De petitie is te vinden op http://vagadefam.cat en heeft op de eerste dag reeds 120.000 handtekeningen verworven.
*Abusievelijk werd eerder vijf maanden vermeld