(1359 woorden, maar laat je niet afschrikken)
Gerechtelijk proces in de Spaanse taal
Op de derde dag van het gerechtelijk proces tegen de Catalanen komen de de aangeklaagden zelf aan het woord. De sessie begint met de mededeling van de voorzitter van de rechtzaal, Marchena, dat de aangeklaagden de vragen van de aanklagers en hun advocaat in hun moedertaal mogen beantwoorden. Er zal echter geen simultane vertaling plaats vinden, maar sequentieel met een tolk. De reden daarvoor is dat het hoogste gerechtshof van het multiculturele Spanje dat al haar etnische minderheden zo erg bemint, niet genoeg oortelefoontjes heeft voor de aanwezigen bij dit proces.
Sinds 1992 is er het Europees Handvest voor regionale talen of talen van minderheden. Hoewel de Catalaanse taal op Europees niveau met 11 miljoen sprekers bepaald geen minderheidstaal is, heeft Spanje deze aanbevelingen van de Europese Raad ondanks herhaaldelijke waarschuwingen al die jaren systematisch genegeerd. Dit culmineerde in de uitspraak van het Constitutionele Hof tegen het nieuwe Catalaanse Statuut in 2010. Deze uitspraak zegt dat het Catalaans niet als hoofdvoertaal in de eigen regio gebruikt kan worden, zoals in het Statuut beschreven staat en door de Catalaanse bevolking en Spanje was overeengekomen, omdat de Catalanen geen eigen volk vormen. Deze minachting voor de Catalaanse identiteit en cultuur was de directe aanleiding dat de Catalanen onafhankelijk van Spanje wilden worden. Zou Spanje deze Europese aanbevelingen wel hebben ogevolgd, dan zou dit gehele politieke conflict dus nooit hebben bestaan en had Marchena zich deze hele rechtszaak kunnen besparen.
Maar om niet nog meer verwarring te brengen in dit gerechtelijk proces, besluiten de Catalaanse leiders vandaag de vragen direct in het Spaans te beantwoorden. Vicepresident Oriol Junqueras, die tussen de 12 jaar (de eis van de landsadvocaat) en 74 jaar (de eis van VOX) gevangenisstraf boven het hoofd hangt, zegt dat hij dit erg graag doet want hij vind het Spaans een mooie taal en vind het ook blangrijk dat alle Spanjaarden zijn argumenten kunnen horen. Dat het gebruik van de Spaanse taal voor de Catalanen ook problemen geeft blijkt bij de ondervraging van Quim Forn, minister van BiZa en politiek hoofd van de Catalaanse politie de Mossos d’Esquadra. In tegenstelling tot Junqueras, accepteert Forn ook de vragen van de Openbaar aanklager en de landsadvocaat te beantwoorden. De eerste spreekt soms nogal onduidelijk zodat Forn herhaaldelijk moet vragen wat deze precies zegt. De boodschap is duidelijk: de aanklagers en rechters spelen een thuiswedstrijd. De beschuldigden moeten zich in alle aspecten maar zien te redden met hun uitwedstrijd.
Junqueras houdt zijn betoog (en geeft les aan de magistraten in democratie)
De ex-vicepresident wilde alleen vragen van zijn advocaat beantwoorden. Aangezien dit proces een politieke rechtszaak en een farce is, weigert hij de vragen van de Spaanse openbaar aanklager, de landsadvocaat en de volksaanklager, de fascistische politieke partij VOX, te beantwoorden. Hij hield een bijzonder goed betoog en was heel erg didactisch. Precies zoals hij gewend is in zijn lessen op de universiteit. ‘Wat is uw beroep?’ ‘Momenteel ben ik politiek gevangene.’ Bij het protest voor de deur van EZ: ‘Het was helemaal niet gewelddadig. De mensen zongen liedjes, zoals El Virolai (de psalm van Montserrat). Misschien dat u deze kent?’ Natuurlijk kent de Spaanse Openbaar aanklager geen Catalaanse liedjes. En helemaal geen religieuze. Hij wees er nogmaals met klem op dat stemmen niet illegaal kan en mag zijn in een democratie. ‘Bovendien is het verbod van een referendum in 2005 uit de strafwet gehaald’, argumenteerde hij. ‘Wat wel illegaal zou moeten zijn in een democratie, is het verbieden en tegenhouden van het stemmen met geweld.’ En: ‘Er staat nergens in geen enkele Spaanse wet dat het verwezenlijken van de Catalaanse onafhankelijkheid op een vreedzame, democratisch en geciviliseerde manier verboden is. Nergens staat dat.’ Verder zei hij: ‘Altijd hebben we open gestaan voor dialoog, maar de andere stoel aan de onderhandelingstafel (en wees naar de andere zijde van het tafeltje waar hij aan zat met de imaginaire, niet-bestaande lege stoel) was altijd leeg, altijd. In plaats daarvan bracht men het politieke probleem naar de rechtbank.’ Toen de voorzitter van de rechtbank een pauze inlaste zei hij: ‘Jammer, want na anderhalf jaar gedwongen zwijgen wil ik graag mijn visie vertellen en ben nu eindelijk goed op dreef’.
Quim Forn haalt de argumenten van de aanklager stuk voor stuk onderuit
Omdat Forn ook de vragen van de openbaar aanklager en van de landsadvocaat wilde beantwoorden, duurde deze sessie langer dan die van Junqueras. Het is indrukwekkend om hem voor het eerst sinds 15 maanden weer te zien en te horen. Forn verscheen ook op de Nederlandse TV na de terroristische aanslagen in Barcelona en Cambrills. Hij lijkt magerder en ziet er vermoeid uit. In zijn boek dat hij tijdens zijn gevangensschap schreef, zegt hij dat hij slecht tegen de autoritten in de geblindeerde politiebusjes kan. Iedere dag moeten zij van en naar de gevangenissen worden gebracht, een rit van ruim drie kwartier, dat hem ziek maakt. Het Spaans Hooggerechtshof heeft geen faciliteiten voor het in bewaring stellen van verdachten. (!) Bovendien hoest hij tijdens het beantwoorden van de vragen regelmatig. De onverwarmde gevangenis op de hoogvlakte van Madrid eist haar tol. Zoals gezegd, de aangeklaagden spelen hier een uitwedstrijd met alle nadelen van dien. De sessie van Forn was meer technisch van aard.
Bij de ondervraging van het OM maakte hij duidelijk dat hij voor de Catalaanse onafhankelijkheid is en als politicus daarom ook zijn werk deed volgens het democratisch mandaat dat hij als minister had. Daarentegen bestuurde hij de Mossos zonder dat deze politiek betrokken werden. Zij deden gewoon hun werk: het toepassen van de wet en deden alles binnen de heilige, onaantastbare Spaanse grondwet uit 1978 die met het pistool van de Franco militairen op tafel en met stemfraude in een referendum werd aangenomen. De aanklager vroeg Forn of hij lid is van de burgerbewegingen Assemblea Nacional Catalana (ANC) en Omnium Cultural. Op zijn bevestigende antwoord vroeg de magistraat door of hij wist wat deze burgerbewegingen nastreven. Quim antwoordde dat hij maandelijks zijn lidmaatschap betaald maar niet actief lid bij deze onafhankelijkheidsbewegingen is en dat politieke burgerbewegingen de meest normale zaak van de wereld is in de westerse democratieën. De vragen van het OM over de idealen van Forn en zijn lidmaatschappen toont voor de zoveelste maal aan dat dit proces politieke van aard is. Op een gegeven moment vroeg de aanklager over een bepaald rapport of politiedocument. Forn zei dat er een vertaalfout van het Catalaans naar het Spaans was gemaakt waardoor het document een totaal andere betekenis krijgt. Zijn advocaat interrumpeerde de ondervraging door de rechtbank er op te wijzen dat de verdediging verscheidene malen (!) op deze fout had gewezen. Één voor één wist de Catalaanse minister van BiZa de overdrijvingen en manipulaties van de openbaar aanklager onderuit te halen:
OM: ‘op 20 September vernielden de protesterende mensen 7 auto’s van de Spaanse Staat.’ Forn: ‘Volgens de informatie die ik heb stonden twee auto’s van de Guardia Civil voor de deur van het ministerie van EZ geparkeerd’
OM: ‘De auto ‘s bevatten vuurwapens die hadden kunnen leiden tot een gewelddadig gewapende opstand.’ Forn: ‘ Het onbeheerd achterlaten van wapens in een onafgesloten auto is de verantwoordelijkheid van de Guardia Civil.’
OM: De Policia Nacional en Guardia Civil werden op 1 Oktober aangevallen door een muur van mensen.’ Forn: ‘ De gehele wereld heeft de beelden van het politiegeweld tegen vreedzame mensen gezien die wilden gaan stemmen.’
Minister van BiZa Quim Forn toonde duidelijk aan dat de gehele rechtszaak geen juridische grond heeft, maar politiek gemotiveerd is. Maar wie had anders gedacht met een aanklacht die de titel draagd: ‘Des te groter zal hun nederlaag zijn’.
Verkiezingen tijdens het proces
Het proces duurt nu drie dagen. Het staat 0-3 voor de uitspeler, de Catalanen. En Pedro zal met grote waarschijnlijkheid morgen bekend maken dat hij vervroegde verkiezingen uitschrijft. Want de steun van de Catalanen is hij welverdient kwijt. Het gerechtelijk proces zal dan tijdens een verkiezingscampagne plaats vinden. Dit wilde het Hooggerechtshof, met de Europese-en gemeenteraadsverkiezingen voor de deur, ten koste van alles voorkomen om iedere politieke invloed op de rechtszaak te voorkomen. Een lastige taak trouwens, met de fascistische partij VOX als aanklager die met dit proces bovendien gratis zendtijd voor politieke partijen krijgt. Zoals het Catalaanse spreekwoord zegt: No vols caldo? dues tasses! (Wil je geen soep? dan twee kommen!)
