1. Het stemmen
Iedereen heeft gisteren de beelden kunnen zien toen Catalonië naar de stembus ging. De charges die de Guardia Civil, een militaire politie, en de Spaans Nationale politie uitvoerden op weerloze mensen die bijelkaar stonden of op de grond zaten om het stemlokaal in hun wijk, stad of dorp en de stembussen met hun stem er in te beschermen. Het kon niet beter worden uitgedrukt: een passieve, vreedzame verdediging van een democratisch recht tegenover een bruut en geweldadig politieoptreden. Ze hadden geen omkijken naar het materiaal: deuren, ramen en meubulair van scholen en gemeentehuizen werden vernietigd. Ze hadden geen omkijken naar de mensen: jong en oud kreeg zonder enig omzien klappen met de stok of werden getrapt met hun laarzen. Een demonstrant die bewusteloos op de grond lag kreeg nog trappen na. Een ander lieten ze zonder omzien liggen of stapten daar zomaar over heen. Jongeren, soms kinderen, ouderen en bejaarden, mannen en vrouwen werden aan hun kleren en hun armen, benen, haren, oren of wat ze ook maar konden pakken, weggesleept. Ook een internationale waarnemer kreeg een tik van de politie. We zagen het verslag van een ons bekende jonge vrouw waarin ze huilend uitlegt dat ze een trap werd afgegooid en daarna, opzettelijk, drie vingers werden gebroken, één voor één. We hebben gezien dat de politie rubberen kogels gebruikt, een wapen dat sinds 2014 in Catalonië is verboden. We hebben beelden gezien van brandweermannen met hun pakken en helmen op die weerloze burgers beschermt, alsof het een vuur is. We hebben gezien dat onze eigen politie, de Mossos d’Esquadra, voor de protestanten gingen staan of inpraatte tegen de Spaanse politie om ze te kalmeren. Soms werd het zelfs enkele Catalaanse politiemannen of vrouwen teveel en konden hun tranen niet meer bedwingen. Er vielen in totaal bijn 850 gewonden, waarvan 2 ernstig: een rubberen kogel in het oog en een hartinfarct.
Eindelijk heeft de wereld kunnen zien wat wij altijd al geweten hebben. Spanje is geen vrije democratie, zoals ze ons en de wereld wilden doen geloven. Het is een dictatuur, gestoeld op het Franco regiem van veertig jaar geleden. Met aan het hoofd een koning, de zoon van een andere koning die met de vinger van dictator Franco werd aangewezen als zijn opvolger. Het is niet één politieke partij PP, met haar zonen en dochters van Franco-ministers en militairen. Het is het gehele politieke, ambtenaren, justitieel, financieel en industrieel systeem dat doordrongen is van het neo-francisme. De haat tegen Catalanen werd gevoed, tientallen jaren lang. Via kranten, radio en TV, iedere dag weer opnieuw konden we de verdraaiingen, leugens en minachtingen zien, horen en lezen. Want dat is populair en levert dus stemmen op voor de partij om na de verkiezingen weer verder te kunnen regeren. Om daarna weer door te kunnen gaan met het zaaien van haat tegen Catalanen, om controle te kunnen behouden over de media en het justitieel apparaat, en het kunnen vullen van hun eigen zakken. Toen vorige week de agenten van het corps Policia Nacional uit hun steden, dorpen en kazernes naar Catalonië vertrokken om het referendum te doen stoppen, werden ze door hun mensen en collega’s toegeroepen ‘A por ellos’ (We zullen ze krijgen) en onder luid applaus uitgezwaaid met Spaanse vlaggen. Het is deze haat, gevoed gedurende tientallen jaren, die gisteren vrijkwam in de vorm van stokslagen en schoppen tegen ongewapende, rustige burgers die in de rij stonden om hun stem uit te brengen. We hebben geprobeerd uit te leggen dat de criminaliteit gevestigd is in de Spaanse regering, diep geworteld in al haar instellingen. Maar men wilde het niet geloven. ‘Overdrijf niet zo’, werd ons gezegd. Nee, we hebben niet overdreven. Integendeel.
Na deze dag zijn we verdrietig en voelen we ons in onze waardigheid diep aangetast, omdat we zijn wat we zijn: democraten. Ons antwoord op deze directe aanval van een democratische uitoefening, zoals het referendum is, zal krachtig en effectief zijn. We zullen het er niet bij laten zitten. Vandaag regent het gerechtelijke aanklachten tegen de politie en zijn er stille optochten. Om te beginnen. De Catalanen zijn gewend zich te organiseren via allerlei burgerorganisaties en verenigingen. Vanavond hebben we de eerste vergadering met verschillende organisaties, instellingen en gemeenteraad in onze plaats voor de algemene staking van morgen.
2. De uitslag
Ondanks de represailles van de Spaanse politiecorpsen hebben 2.262.424 mensen durven en kunnen stemmen. Naar schatting zijn er 770.000 stemmen in beslag genomen uit de 400 scholen en stemlokalen. Van de uitgebrachte stemmen heeft 90,09% voor een onafhankelijke staat Catalonië gekozen, 7,87% is daar tegen en 2,03% was blank en 0,89% ongeldig.
De internationale waarnemers hebben de procedures, de voorbereidingen en de uitvoering van het referendum gewaardeerd als voortreffelijk. Ze rapporteren de boicot van de organisatie en van de uitvoering van het referendum door Spanje en het gewelddadig optreden van de Spaanse politie. Kortom, de uitslag van het referendum wordt door hen geldig verklaard. En dat betekend erg veel gezien de omstandigheden waaronder de voorbereidingen hebben plaatsgevonden.
Met deze voorlopige uitslag, maar bovenal als gevolg van het gewelddadig optreden van de Spaanse politie tegen de passieve en vreedzame weerstand van de Catalaanse kiezers, heeft president Carles Puigdemont aangekondigd dat zijn regering het parlement deze week zal vragen om te stemmen voor het uitroepen van een onafhankelijke republiek Catalonië. Hij zegt ook dat Europa niet langer de andere kant kan opkijken en dat het Catalaanse volk haar respect heeft verdiend. Zijn minister van buitenlandse zaken, Raul Romeva, zei dat indien Europa de andere kant blijft opkijken, zij niet alleen medeplichtig is aan de schending van de fundamentele burgerrechten waar de EU voor staat, maar dat zij dan ook al haar geloofwaardigheid heeft verloren. Dat is de mening van een pro-Europees politicus, iemand met 15 dienstjaren in het Europees Parlement.
Wat er komen gaat
Vandaag om 12 uur wordt er buiten voor de gemeentehuizen in de Catalaanse dorpen en steden een protest gehouden tegen het politieoptreden van gisteren. Dit is de aanloop naar een 24 uur lange algemene staking die voor Dinsdag is aangekondigd. Komende Woensdag is de plenaire vergadering van het Catalaans Parlement. President Puigdemont zal dan zijn voorstel indienen voor het uitroepen van de onafhankelijke republiek Catalonië. Indien de kiescommissie haar uitslag officieel bekend heeft gemaakt, zal het Parlement binnen 48 uur de onafhankelijkheid van Catalonië uitroepen.
3. Reactie NOS nieuwsbericht
Het NOS nieuws vermeld dat slechts 42% van de kiesgerechtigden naar de stembus ging. Dat klopt en dat is erg jammer. Het NOS vermeld hierom dat het resultaat niet legitiem zou zijn om de onafhankelijkheid uit te roepen, want dit zou de samenleving verdelen.
Om te beginnen, de internationale waarnemerscommissie heeft, zoals reeds gezegd, haar goedkeuring over het referendum gegeven. Dus de legitimiteit van het referendum staat buiten discussie
Dit is typisch het soort cynisme dat door de regering van Rajoy gebruikt wordt: Niet willen onderhandelen over een referendum omdat dat illegaal zou zijn. (Wat niet waar is.) Vervolgens de mensen bang maken door te dreigen met boetes en geweld zodat men niet gaat stemmen op het ‘illegale’ referendum. En daarna beweren dat er niet voldoende deelnemers waren om legitimiteit aan het referendum te geven.
De Europese Raad van Venetië raad het af om een minimale deelname te eisen voor een referendum. Dit doet zij juist om blokkering van een referendum door tegenstanders er van te voorkomen. Nooit, in geen enkele verkiezing, worden de niet-stemmers meegeteld in een stemming. Wie niet stemt wordt niet geteld. Dat is een basisregel in een democratie. Bijvoorbeeld, de deelname voor de verkiezingen van het Europese Parlement in 2014 bedroeg 42% van de kiesgerechtigden. En niemand stelt de legitimiteit van het EU Parlement ter discussie.
De laatste maanden heeft het ‘Ja’ kamp alles geprobeerd om de ‘Nee’ stemmers te motiveren om te gaan stemmen. Waaaronder het weerleggen van de leugen dat het referendum illegaal zou zijn. De Catalaanse regering heeft haar best gedaan zodat iedereen die wilde, kon gaan stemmen en het werd niemand belet om dat te gaan doen. Tot en met de laatste dag voor de verkiezing stond de Catalaanse regering open voor onderhandelingen over het referendum om ook het ‘Nee’ kamp te motiveren te gaan stemmen. Maar de regering van Rajoy bleef volhouden, zoals hij de afgelopen 6 jaar heeft gedaan: hij wil geen referendum en het is illegaal.
In de peilingen voor het referendum bleek dat zo’n 80% van de bevolking voorstander is om het onafhankelijkheidsprobleem via de stembus op te lossen. Maar dan is er natuurlijk ook altijd een fractie van stemgerechtigden die zelf ook tegen het referendum zijn en het probleem niet via de stembus oplossen wil, maar op een andere manier. Bijvoorbeeld zoals we afgelopen zondag hebben gezien. Deze categorie valt niet onder de democraten, maar onder iets anders.